SKKN Thiết kế chủ đề STEM nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng tự học cho học sinh khi dạy bài “Định nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm” – Đại số và Giải tích 11

iệp lần thứ 4. 
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi được triển khai trên cơ sở lý luận và thực tiễn 
vững chắc, có tính cụ thể, rõ ràng, chính xác, khách quan cao. 
 Sáng kiến được trình bày theo cấu trúc được quy định giành cho đề tài nghiên 
cứu khoa học 
 Sáng kiến đã giải quyết vấn đề một cách rõ ràng và mạch lạc. Mọi vấn đề đều 
được lập luận chặt chẽ, có cơ sở, có tính thuyết phục cao. 
3. Tính hiệu quả 
3.1. Đối với học sinh 
Thứ nhất, khi tiến hành dạy học chủ đề giáo dục STEM đã giúp học sinh hình 
thành, rèn luyện và phát triển các năng lực cần thiết. Biết vận dụng kiến thức vào 
đời sống thực tiễn, biết định hướng và lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân phù hợp 
với tình hình lao động-sản xuất tại địa phương. Học sinh hứng thú và yêu thích 
môn Toán học hơn. 
44 
Thứ hai, qua dạy học chủ đề giáo dục STEM, giáo viên là người định hướng, 
tổ chức, tư vấn, giám sát, giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh thực hiện 
các hoạt động học tập, phát triển năng lực và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. 
Học sinh là người tham gia các hoạt động cần tiến hành để giải quyết vấn đề, lựa 
chọn các nguồn dữ liệu, thu thập dữ liệu từ những nguồn khác nhau đó, rồi tổng 
hợp, phân tích để thực hiện các nhiệm vụ học tập trong mỗi dự án đồng thời rèn 
luyện và phát triển các năng lực cho học sinh. 
Ngoài ra học sinh có thể vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết các vấn 
đề xảy ra trong thực tế, hoặc tư vấn, giúp đỡ gia đình, tuyên truyền trong quá trình 
lao động, sản xuất. Và hơn cả là giúp các em định hướng được nghề nghiệp phù 
hợp trong tương lai. 
3.2. Đối với giáo viên 
Thứ nhất, tôi đã góp phần tích cực vào dạy học một số chủ đề giáo dục STEM 
trong chương trình Hóa học phổ thông cho học sinh các trường THPT. Trong quá 
trình dạy học đã sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực hiện nay 
đồng thời kết hợp với giáo dục STEM giúp người học phát triển năng lực cần 
thiết. 
Thứ hai, phần nào tôi gạt bỏ được những băn khoăn, trăn trở làm sao để phát 
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và phát triển năng lực, vận dụng kiến thức 
đã học vào thực tiễn. Giúp học sinh "hứng thú-yêu thích" môn Toán học. 
Thứ ba, trong quá trình dạy học chủ đề giáo dục STEM nhằm phát triển năng 
lực vận dụng kiến thức và kỹ năng cho học sinh bản thân tôi cũng tìm được hứng 
thú trong quá trình dạy, và từ đó kết quả dạy và học cũng khả quan hơn. 
4. Tính ứng dụng thực tiễn 
- Nội dung đề tài phù hợp với thực tiễn dạy học trong chương trình Toán học 
11 - THPT. Việc triển khai các nội dung tích hợp nhẹ nhàng, logic, không áp đặt 
- Đề tài đã được triển khai, kiểm nghiệm trong hai năm học cho học sinh lớp 11 
tại trường THPT Anh Sơn 2. Đề tài sáng kiến kinh nghiệm này có khả năng áp dụng 
trong phạm vi rộng và dễ thực thi cho tất cả các nhà trường THPT trên địa bàn huyện 
Anh Sơn và của tỉnh Nghệ An nói riêng và trên phạm vi cả nước nói chung. 
 Anh Sơn, tháng 4 năm 2022 
 Nhóm tác giả 
 Hồ Sỹ Hào 
 Phạm Thị Thanh Hoa 
45 
PHẦN IV: PHỤ LỤC 
Phụ lục 1: BẢN THU HOẠCH TRẢI NGHIỆM 
(Tại Máy phát điện ở trường học và quán bán đồ điện, quán sửa chữa xe 
máy ở xã Lĩnh Sơn , huyện Anh sơn, tỉnh Nghệ An) 
A. Chú ý an toàn: 
Tuân thủ các quy định của cơ sở, của người hướng dẫn 
Khi đến cơ sở liên quan đến điện, chỉ được xem, không được lại gần hoặc sờ tay 
vào các thiết bị 
B. Yêu cầu quan sát 
Quan sát các bộ phận, khu vực của cơ sở sản xuất máy điện , động cơ điện, quan 
sát các thông tin ghi trên máy, hỏi người hướng dẫn thông tin và hoàn thiện các 
mục sau 
1. Liệt kê các phần quan sát được của máy phát điện, động cơ điện, tốc kế, đồng 
hồ đo điện đa năng 
2. Liệt kê các thông tin đọc được ở các máy phát điện, động cơ điện, nghe được 
từ người phụ trách cơ sở 
3. Cách chế tạo máy phát điện 
4. Các câu hỏi được đặt ra 
Câu 1. Kiến thức toán học nào liên quan đến nguyên lí hoạt động của máy phát 
điện ? tốc kế? 
Câu 2. Làm thế nào để đo được dòng điện trong mạch? 
Câu 3. Làm thế nào để sử dụng máy phát điện an toàn, hiệu quả 
Câu 4. Các quy tắc an toàn khi sử dụng điện năng? 
5. Các cảm nhận về buổi trải nghiệm 
Lưu ý: Ghi chép hoàn thiện các mục, nạp lại cho GV sau 1-2 ngày trải nghiệm. 
Phụ lục 2: Các phiếu học tập được giao trên nhóm Toán 11D- Năm học 
2021-2022 tìm hiểu kiến thức Vật lí liên quan đến đạo hàm 
Phiếu học tập số 1 
Câu 1: Thả một hòn bi lăn trên máng nghiêng như 
hình bên, nó sẽ chuyển động như thế nào, độ lớn vận 
tốc trong quá trình chuyển động thay đổi ra sao? 
46 
Câu 2: Thế nào là vận tốc tức thời của vật chuyển 
động? Khi xe máy đang chạy thì đồng hồ tốc độ trước 
mặt người lái xe cho ta biết điều gì? 
Câu 3: Thế nào là véc tơ vận tốc tức thời? Hãy so 
sánh độ lớn vận tốc tức thời của 2 xe ở hình bên ? 
Câu 4: Thế nào là chuyển động thẳng biến đổi đều? 
Câu 5: Khi xe ô tô tăng tốc và khi xe ô tô hãm phanh thì độ lớn của vận tốc tức 
thời thay đổi như thế nào? Từ đó cho biết thế nào là chuyển động thẳng nhanh 
dần đều và chuyển động thẳng chậm dần đều? 
Phiếu học tập số 2 
Hoàn thành vào phiếu với tình huống sau 
Tình huống: Tại điểm M trên đường phố, máy đo tốc độ của cảnh sát gia thông 
khi 2 xe ô tô chạy qua: xe A: 45km/h, xe B: 70km/h 
Câu hỏi Trả lời 
Cảnh sát thổi phạt xe nào? 
Giải thích Tại sao? 
47 
Tại điểm M xe nào chuyển động 
nhanh hơn? 
Vận tốc xe trên tốc kế khi xe qua điểm 
M gọi là vận tốc gì? 
Vậy độ lớn vận tốc tức thời là đại 
lượng đặt trưng cho gì? 
Cho biết đặt điểm Vectơ vận tốc tức 
thời: điểm đặt, phương, chiều, độ dài? 
Vẽ biểu diễn vectơ vận tốc thức thời? 
(Với tỉ lệ 1/10 km) 
Phiếu học tập số 3 
Từ thông qua một mạch điện có đồ thị như hình vẽ, được tính theo công thức 
cos( )NBS t  
Câu hỏi Trả lời 
Tại thời điểm t = 0 s ? 
Tại thời điểm t = 0,2 s ? 
Tại thời điểm t = 0,4 s ? 
Tại thời điểm t = 1 s 
Tính độ lớn của suất điện động theo 
thời gian [0; 0,2] 
ce =? 
Tính độ lớn của suất điện động theo 
thời gian [0,2; 0,4] 
Tính độ lớn của suất điện động theo 
thời gian [0,4; 1] 
Biểu thức độ lớn suất điện động cảm 
ứng 
48 
Phụ lục 3: Kế hoạch thực hiện 
Bảng 1: Bảng phân công nhiệm vụ cho các thành viên của nhóm 
 Tên 
thành 
viên 
Nhiệm 
vụ 
Phương tiện 
Thời hạn 
hoàn 
thành 
Sản phẩm 
dự kiến 
Tất cả 
thành 
viên 
trong 
nhóm 
Họp 
nhóm 
Giấy, bút, 
SGK, Máy vi 
tính 
Sau 1 
ngày nhận 
dự án 
Kế hoạch hoạt 
động của 
nhóm. Nhiệm 
vụ cụ thể của 
các thành viên 
nhóm 
Tất cả 
thành 
viên 
trong 
nhóm 
Tìm tài 
liệu, 
tranh ảnh 
video, mô 
hình 
SGK Đại số 
và Giải tích 
11, SGK Vật 
Lý 11, 
Internet, Tài 
liệu tham 
khảo 
2 Ngày 
Vẽ được bản 
kế, dự trù kinh 
phí của mô 
hình sản phẩm 
Nhóm 
trưởng 
Quản lí, 
tổ chức 
chung, 
đánh giá 
các thành 
viên 
Bút, vở 
Cả quá 
trình hoạt 
động 
Bảng điểm 
từng thành viên 
Thư kí 
Ghi chép, 
lưu trữ hồ 
sơ học 
tập của 
nhóm 
Bút, vở 
Cả quá 
trình hoạt 
động 
Bộ hồ sơ của 
nhóm 
A 
Thiết kế 
Power 
Point 
Máy vi tính, 
tài liệu của cả 
nhóm. 
1 Ngày 
Bản thuyết 
trình Power 
Point 
49 
 Tên 
thành 
viên 
Nhiệm 
vụ 
Phương tiện 
Thời hạn 
hoàn 
thành 
Sản phẩm 
dự kiến 
Lên ý 
tưởng với 
trình bày 
Dưa vào SGK 
Đại số và 
Giải tích 11, 
SGK Vật lý 
11, Internet 
2 Ngày Bản ý tưởng 
B 
Thuyết 
trình viên 
Máy tính trình 
chiếu Power 
Point 
1 ngày 
(làm việc 
với thiết 
kế) 
Chạy bài thuyết 
trình trên 
Power Point 
C 
Chụp 
ảnh, ghi 
hình 
Máy ánh, Bút, 
vở 
Cả quá 
trình hoạt 
động 
Minh chứng 
hoạt động 
nhóm 
D 
Photo hồ 
sơ, tài 
liệu học 
tập, mua 
vật liệu 
Kinh phí 
Cả quá 
trình hoạt 
động 
Mô hình theo 
thiết kế 
(Tổ trưởng phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên nhóm theo mục tiêu 
và sản phẩm cần đạt, rồi gửi cho GV sau 3 ngày) 
Bảng 2: Kế hoạch thực hiện dự án 
TT Nội dung Thời gian Ghi chú 
1 Tiếp nhận nhiệm vụ 5-10 phút Kế hoạch dự án, 
phân nhóm, bầu 
nhóm trưởng 
2 Tìm hiểu kiến thức, kỹ năng 
liên quan 
1 tuần Làm việc theo 
nhóm nhỏ 
3 Báo cáo tiếp nhận kiến thức 45 phút HS báo cáo tại lớp 
4 Lập phương án thiết kế 1 ngày HS làm việc theo 
nhóm 
5 Trình bày phương án thiết kế 20 phút HS báo cáo tại lớp 
50 
6 Làm sản phẩm theo phương 
án thiết kế 
45 phút HS làm việc theo 
nhóm 
7 Báo cáo sản phẩm 45 phút HS báo cáo tại lớp 
Phụ lục 4: Phiếu đánh giá 
Phiếu số 1: Đánh giá bản thiết kế bản vẽ 
TT Tiêu chí Điểm tối đa Điểm đạt được 
1 Trình bày bản thiết kế rõ ràng, chính 
xác 
2 
2 Có ghi chép số liệu đầy đủ 3 
3 Giải thích rõ vì sao thiết kế sản 
phẩm đó 
3 
4 Trình bày báo cáo sinh động, hấp 
dẫn 
2 
 Tổng 10 
Phiếu số 2: Đánh giá sản phẩm 
TT Tiêu chí Điểm tối đa Điểm đạt được 
1 Trình bày cách làm rõ ràng, 
chính xác 
2 
2 Sản phẩm làm đúng với số liệu 
trong bản vẽ thiết kế 
3 
3 Hình thức đẹp 3 
4 Chi phí làm tiết kiệm, nguyên 
vật liệu dễ kiếm 
2 
 Tổng 10 
Phiếu số 3: Bảng tiêu chí đánh giá hoạt động báo cáo kiến thức nền 
TT Tiêu chí Điểm 
Báo cáo kiến thức 
1 Đây đủ nội dung cơ bản về chủ đề được báo cáo 2 
2 Kiến thức chính xác, khoa học, chuyên sâu 3 
51 
Hình thức 
3 Bài trình chiếu có bố cục hợp lý 1 
4 Bài trình chiếu có công thức rõ nét, dễ thấy 1 
Kĩ năng thuyết trình 
5 Trình bày thuyết phục 1 
6 Trải lời được các câu hỏi phản biện 1 
7 Tham gia đóng góp ý kiến, đựt câu hỏi phản biện 
cho nhóm báo cáo 
1 
 Tổng điểm 10 
Phiếu số 4: Phiếu đánh giá các thành viên nhóm của nhóm trưởng 
Tên dự án:................................................. 
Lớp:Nhóm đánh giá:....................... 
TT Nội dung đánh giá 
Mức độ đạt được 
Tốt 
9-10 
điểm 
Khá 
7-8 
điểm 
Trung 
bình 
5-6 điểm 
Yếu 
3-4 
điểm 
1 
Tích cực trong hoạt 
động nhóm 
2 Tinh thần trách nhiệm 
3 Thu thập kiến thức 
4 
Kỹ năng vận dụng sáng 
tạo kiến thức 
5 Kỹ năng hợp tác nhóm 
Điểm trung bình 
Phiếu số 5: PHIẾU ĐÁNH GIÁ GIỮA CÁC NHÓM 
Tên dự án:................... 
Lớp:Nhóm đánh giá:...Nhóm được đánh giá:....... 
(Hướng dẫn: Mỗi yêu cầu cho điểm tối đa là 2 điểm) 
TT Nội dung đánh giá Yêu cầu Điểm 
52 
1 
Nội dung trình bày 
Chính xác 
Đầy đủ 
Phong phú 
Dễ hiểu 
Nhiều hình ảnh minh họa 
2 
Hình thức trình bày 
Đẹp 
Rõ ràng 
Khoa học 
Sáng tạo 
Hiệu ứng, liên kết 
3 
Thuyết trình sản 
phẩm 
Giọng nói to, rõ ràng 
Lôi cuốn, mạch lạc 
Phân công công việc đồng 
đều 
Khả năng bảo vệ quan điểm 
Đúng thời gian quy định 
Điểm trung bình 
Phiếu số 6: PHIẾU ĐÁNH GIÁ CỦA GIÁO VIÊN 
Tên dự án:......................... 
Lớp:..................................Nhóm:............................................ 
T
T 
Nội dung đánh giá 
Mức độ đạt được 
Tốt 
9-10 
điểm 
Khá 
7-8 
điểm 
TB 
5-6 
điểm 
Yếu 
3-4 
điểm 
1 Thu thập, chọn lọc kiến thức 
2 Kỹ năng vận dụng kiến thức 
3 Tích cực trong học tập 
4 Kỹ năng hợp tác nhóm 
53 
5 Tinh thần trách nhiệm 
6 Tính sáng tạo 
Điểm trung bình 
Phiếu số 7: PHIẾU KHẢO SÁT GIÁO VIÊN 
Câu 1: Thầy cô có hiểu biết như thế nào về áp dụng giáo dục STEM trong dạy 
học Toán? 
 A. Hiểu đầy đủ. 
 B. Hiểu sơ sài. 
 C. Chưa hiểu. 
Câu 2: Thầy cô đã sử dụng các hình thức, phương pháp dạy học theo bảng 
sau đây ở mức độ nào? 
Các hình thức, phương pháp dạy học Thường 
xuyên 
Thỉnh 
thoảng 
Không 
dùng 
Biên soạn, cung cấp tài liệu cho HS tự học 
ở nhà 
Hướng dẫn HS cách tìm tài liệu 
Yêu cầu HS nghiên cứu bài học ở nhà 
Truyền tải nội dung bài học bằng video 
Trao đổi thông tin với học sinh ngoài lớp 
học 
Tìm hiểu và chuẩn bị các phương tiện trực 
quan có thể để hỗ trợ cho bài dạy 
Câu 3: Theo thầy cô khi dạy bài “Định nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm” Đại số 
và Giải tích 11 theo tổ chức dạy học STEM có cần thiết không? 
A. Rất cần thiết. 
 B. Cần thiết vừa phải. 
C. Không cần thiết. 
Câu 4 : Thầy cô đã cho học sinh biết làm sản phẩm: Mô hình, thí nghiệm liên 
quan đến định nghĩa và ý nghĩa Vật lý của đạo hàm trong tổ chức dạy học STEM 
như thế nào? 
A. Thường xuyên làm 
 B. Đã làm 
C. Chưa bao giờ làm 
Câu 5: Nguyên nhân của của việc chưa thực hiện được? 
54 
A. Nội dung chương trình thi 
 B. Năng lực bản thân 
C. Điều kiện địa phương, nhà trường 
D. Tất cả các yếu tố trên. 
Phụ lục 5 : Các slide trình chiếu bài dạy 
Slide 1 
Slide 2 Slide 3 
 Slide4 Slide5 
Slide6 
Slide7 Slide8 
Slide9 
55 
Slide10 
Slide11 
Slide12 
Phụ lục 6: Đề kiểm tra 15 phút trên Quizziz 
Nội dung đề 
Câu 1: Phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số 3 23 1y x x tại điểm có hoành 
độ 3x là 
A. 9 3y x . B. 9 26y x . C. 9 2y x . D. 9 26y x . 
Câu 2: Công thức tính đạo hàm của hàm số tại một điểm là 
A. 
0
0
0
0
( ) ( )
'( ) lim
x x
f x f x
y x
x x 
. B. 
0
0
0
0
( ) ( )
'( ) lim
x x
f x f x
y x
x x 
. 
C. 
0
0
0
0
( ) ( )
'( ) lim
x x
f x f x
y x
x x 
. D. 
0
0
0
0
( ) ( )
'( ) lim
x x
f x f x
y x
x x 
. 
Câu 3: Công thức tính đạo hàm của hàm số tại một điểm là 
A. 0 00
0
( ) ( )
'( ) lim
x
f x x f x
y x
x 
. B. 0 00
0
( ) ( )
'( ) lim
x
f x x f x
y x
x 
. 
C. 0 00
0
( ) ( )
'( ) lim
x
f x x f x
y x
x 
. D. 0 00
0
( ) ( )
'( ) lim
x
f x x f x
y x
x 
. 
56 
Câu 4: Số gia của hàm số ( ) 2 3f x x , với 0 2, 1x x là 
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 
Câu 5: Số gia của hàm số 2( ) 2f x x , với 0 1, 0,2x x là 
A. 0,86. B. 0,88. C. 0,78. D. 0,66 
Câu 6: Cho hàm số 2( ) 2 1f x x x , khi đó biểu thức 
y
x
 theo x và x là 
A. 4 1x x . B. 4 1 2x x . C. 4 1x x . D. 4 1 2x x . 
Câu 7: Biết điện lượng truyền trong dây dẫn theo thời gian biểu thị bởi hàm số 
2( ) 2Q t t t , trong đó t được tính bằng giây, Q được tính bằng culong ( C). Khi 
đó cường độ dòng điện tại thời điểm 2t s là 
A. 9. B. 10. C. 6. D. 7. 
Câu 8: Bạn An tham gia một giải thi chạy, giả sử quãng đường mà bạn chạy được 
là một hàm số theo biến t và có phương trình 3 2( ) 3 11S t t t t , với t được tính 
bằng s. Trong quá trình chạy vận tốc tức thời nhỏ nhất là 
A. 8 ( / )m s . B. 1 ( / )m s . C. 3 ( / )m s . D. 4 ( / )m s . 
Câu 9 : Một chuyển động được xác định bởi phương trình 2( ) 2 3S t t t , trong 
đó t được tính bằng giây, s được tính bằng mét. Vận tốc tức thời tại thời điểm 
5 st là 
A. 6 ( / )m s . B. 7 ( / )m s . C. 8 ( / )m s . D. 18 ( / )m s . 
Câu 10 : Hãy xác định suất điện động cảm ứng của khung dây, biết rằng trong 
khoảng thời gian 0,5 s, từ thông giảm từ 1,5 Wb đến 0. 
A. 6 V. B. 0,75 V. C. 1,5 V. D. 3 V. 
..HẾT.. 
57 
PHẦN V: TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Sách Đại số và Giải tích 11 CB và sách NC, SGV Đại số và Giải tích 11 -
NXB giáo dục 
2. Sách Vật lý 10 CB, Vật lý 11 CB và Nâng cao 
2. Chuẩn kiến thức kỹ năng Toán học 11 -Nhà xuất bản giáo dục Việt nam. 
3. Dạy học dự án và tiến trình thực hiện, Tạp chí Giáo dục, (157), 12-14. 
4. Dạy học dự án – Từ lí luận đến thực tiễn – Tài liệu tập huấn STEM của Bộ 
5. Một số kinh nghiệm và ý kiến của đồng nghiệp. 
6. Thông tin trên mạng internet 
www.violet.vn 
 tailieu.vn