Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng các phương pháp dạy học tích cực tạo hứng thú nhằm phát huy năng lực học tập của học sinh trong chương “Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu” Hình học lớp 12

ủa 
chương “Mặt nón, mặt 
trụ, mặt cầu” được ứng 
dụng vào thực tế như 
thế nào? 
Không thấy 
ứng dụng 
Ít thấy ứng 
dụng 
Ứng dụng 
nhiều 
Ứng dụng 
rất nhiều 
Kết quả khảo sát 127 học sinh 
Câu hỏi khảo sát Mức 1 Mức 2 Mức 3 Mức 4 
Câu hỏi 1: Các em 
nhận thấy kiến thức về 
chương II “Mặt nón, 
mặt trụ, mặt cầu” như 
thế nào? 
Rất khó 
3 
(2,4%) 
Khó 
21 
(16,5%) 
Bình 
thường 
51 
(40,2%) 
Dễ 
52 
(40,9%) 
Câu hỏi 2: Các em có 
thích, có hứng thú khi 
học về chương II “Mặt 
nón, mặt trụ, mặt cầu” 
không? 
Không h.thú 
0 
(0%) 
Ít hứng thú 
10 
(7,9%) 
Hứng thú 
32 
(25,2%) 
Rất hứng thú 
85 
(66,9%) 
Câu hỏi 3: Các em có 
hào hứng khi giải bài 
tập của chương “Mặt 
nón, mặt trụ, mặt cầu” 
hay không? 
Không hào 
hứng 
0 
(0%) 
Ít hào hứng 
11 
(86,6%) 
Hào hứng 
36 
(28,3%) 
Rất hào 
hứng 
80 
(62,9%) 
41 
Câu hỏi 4: Các em 
thấy kiến thức của 
chương “Mặt nón, mặt 
trụ, mặt cầu” được ứng 
dụng vào thực tế như 
thế nào? 
Không thấy 
ứng dụng 
0 
(0%) 
Ít thấy ứng 
dụng 
0 
(0%) 
Ứng dụng 
nhiều 
69 
(54,3%) 
Ứng dụng 
rất nhiều 
58 
(45,7%) 
* Kết quả chất lượng môn Toán trước khi thực nghiệm 
Số HS Giỏi 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Khá 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
T. bình 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Yếu 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Kém 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
127 35 
27,6% 
56 
44,1% 
36 
28,3% 
0 
(0%) 
0 
(0%) 
* Kết quả chất lượng môn Toán sau khi thực nghiệm 
Số HS Giỏi 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Khá 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
T. bình 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Yếu 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
Kém 
(Số lượng 
Tỉ lệ %) 
127 56 
44,1% 
58 
45,7% 
13 
10,2% 
0 
(0%) 
0 
(0%) 
Dựa vào sự tiến bộ trong học tập của các em, dựa vào kết quả khảo sát tôi 
nhận thấy các giải pháp bản thân đưa ra thực sự thiết thực và có tính khả thi. 
Với dung lượng một đề tài nhỏ, sáng kiến kinh nghiệm có đối tượng nghiên 
cứu và mục đích cụ thể với những ví dụ minh họa cụ thể trong một số tiết đã góp 
phần giúp giáo viên có cái nhìn tích cực với vấn đề tự tin hơn trong sáng tạo và đổi 
mới. 
Tôi nghĩ rằng, những gợi ý về việc thiết kế hoạt động trong các tiết dạy đã 
trình bày trong sáng kiến có tính thực tiễn cao, rất dễ sử dụng, có thể áp dụng rộng 
rãi trong các giờ học Toán cho nhiều đối tượng khác nhau. Từ đó, rất hi vọng kết 
quả học môn Toán của các em sẽ tốt hơn, các em sẽ yêu thích, ham mê học Hình 
hơn nữa. 
42 
 Phương pháp này tôi nghĩ không khó, nhưng lại yêu cầu chữ Tâm rất lớn của 
người thầy. Rõ ràng, trong sáng kiến này, tôi đề cập đến biện pháp khá đơn giản 
song tạo được hiệu quả cao. Vì vậy, tôi cho rằng có thể áp dụng với những trường 
có điều kiện giống trường tôi. Nhưng kết quả như thế nào còn phụ thuộc rất lớn đến 
sự tận tâm của người đứng lớp. Trong thời gian tới tôi sẽ học hỏi thêm kinh nghiệm, 
tìm tòi thêm giải pháp để tiếp tục nâng cao chất lượng dạy học của chính mình. 
PHỤ LỤC 
KHÁO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI 
PHÁP ĐỀ XUẤT 
1. Mục đích khảo sát 
Khảo sát nhằm mục đích kiểm nghiệm tính đúng đắn giả thiết khoa học đã nêu 
trong đề tài, kiểm nghiệm sự cấp thiết và tính đúng đắn của các giải pháp được đề 
xuất. Thông qua các câu trả lời: 
(1) Các BPSP mà đề tài đề xuất có thực hiện được trong quá trình dạy học Toán ở 
trường THPT hay không? 
(2) Thực hiện các BPSP này có ảnh hưởng tích cực đến việc tiếp thu các kiến thức 
và kinh nghiệm cần phải trang bị cho HS hay không? 
(3) Thực hiện các BPSP có thực sự khả thi và hiệu quả trong điều kiện hiện 
nay ở các trường THPT hay không? 
(4) Thực hiện các BPSP này có thực sự tạo hứng thú học tập cho học sinh hay không? 
3. Nội dung và phương pháp khảo sát 
* Nội dung khảo sát tập trung vào hai vấn đề: Các giải pháp đề xuất có thực sự 
cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không? Các giải pháp được đề xuất có 
khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại không? 
* Phương pháp khảo sát: Trao đổi bằng bảng hỏi với thang đánh giá 4 mức, thông 
qua phiếu khảo sát. 
* Đối tượng khảo sát: GV và HS. 
* Tính điểm trung bình X theo phần mềm Excel. 
Cụ thể: 
* Khảo sát GV 
43 
PHIẾU KHẢO SÁT GIÁO VIÊN 
Họ và tên:.. 
Trường: THPT Thanh Chương 1 
Câu hỏi 1: Quý thầy (cô) hãy cho ý kiến của mình về các giải pháp mà tôi đã 
đưa ra trong đề tài “Vận dụng các phương pháp dạy học tích cực tạo hứng thú nhằm 
phát huy năng lực học tập của học sinh trong chương II - Hình học 12” có thực sự 
cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không? 
TT Các giải pháp K. cấp thiết Ítcấp thiết Cấp thiết Rất cấp thiết 
1 1. Tạo môi trường 
học tập thân 
thiện. 
2 2. Đa dạng các 
hoạt động mở đầu 
(Khởi động) 
3 3. Phát triển năng 
lực hợp tác giải 
quyết vấn đề 
thông qua hoạt 
động nhóm. 
4 4. Thực hiện kết 
nối bài học với 
thực tiễn. 
5 5.Hình thành thói 
quen tự học cho 
học sinh. 
Câu hỏi 2: Quý thầy (cô) hãy cho biết ý kiến của mình về các giải pháp được 
đề xuất có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại không? 
TT Các giải pháp K. khả thi Ít khả thi Khả thi Rất khả thi 
1 1. Tạo môi trường 
học tập thân 
thiện. 
44 
2 2. Đa dạng các 
hoạt động mở đầu 
(Khởi động) 
3 3. Phát triển năng 
lực hợp tác giải 
quyết vấn đề 
thông qua hoạt 
động nhóm. 
4 4. Thực hiện kết 
nối bài học với 
thực tiễn. 
5 5. Hình thành thói 
quen tự học cho 
học sinh. 
* Khảo sát học sinh 
PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH 
(Sau khi tiến hành thực nghiệm) 
Họ và tên:.. 
Lớp: 
 Trường:.. 
Câu hỏi 1: Theo em, GV có thực sự cần thiết tổ chức thường xuyên các hoạt 
động học bằng cách đa dạng hóa các hoạt động học trong các tiết học không? Từ đó 
hãy cho biết ý kiến về sự cấp thiết của các giải pháp mà GV đã vận dụng trong thời 
gian qua? 
TT Các giải pháp K. cấp thiết Ítcấp thiết Cấp thiết Rấtcấp thiết 
1 1. Tạo môi trường 
học tập thân 
thiện. 
2 2. Đa dạng các 
hoạt động mở đầu 
(Khởi động) 
3 3. Phát triển năng 
lực hợp tác giải 
quyết vấn đề 
45 
thông qua hoạt 
động nhóm. 
4 4. Thực hiện kết 
nối bài học với 
thực tiễn. 
5 5. Hình thành thói 
quen tự học cho 
học sinh. 
Câu hỏi 2: Hoạt động học tập theo các hình thức đa dạng hoá hoạt động học 
theo phương pháp mới có đem lại hứng thú cho các em trong học tập Hình học nói 
chung và trong Chương II - “Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu” không? Từ đó, hãy cho 
biết ý kiến của mình về tính khả thi của các giải pháp? 
TT Các giải pháp K. khả thi Ít khả thi Khả thi Rất khả thi 
1 1. Tạo môi trường 
học tập thân 
thiện. 
2 2. Đa dạng các 
hoạt động mở đầu 
(Khởi động) 
3 3. Phát triển năng 
lực hợp tác giải 
quyết vấn đề 
thông qua hoạt 
động nhóm. 
4 4. Thực hiện kết 
nối bài học với 
thực tiễn. 
5 5. Hình thành thói 
quen tự học cho 
học sinh. 
3. Đối tượng khảo sát 
Thứ tự Đối tượng Số lượng 
 1 Giáo viên 14 
46 
2 Học sinh lớp 12D3 45 
3 Học sinh lớp 12D4 43 
4 Học sinh lớp 12D5 39 
 Tổng 141 
4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất 
4.1. Sự cấp thiết 
TT Các giải pháp 
Các thông số 
X Mức 
1 
1. Tạo môi trường học tập thân thiện. 
3,96 
Mức 4: 136 
Mức 3: 05 
2 
2. Đa dạng các hoạt động mở đầu (Khởi động) 
3,92 
Mức 4: 130 
Mức 3: 11 
3 
3. Phát triển năng lực hợp tác giải quyết vấn đề 
thông qua hoạt động nhóm. 3,87 
Mức 4: 126 
Mức 3: 15 
4 
4. Thực hiện kết nối bài học với thực tiễn. 
3,89 
Mức 4: 126 
Mức 3: 15 
5 
5. Hình thành thói quen tự học cho học sinh. 
3,89 
Mức 4: 125 
Mức 3: 16 
Nhận xét: 
 - Qua thực tế về việc học tập bộ môn Hình học của các em học sinh. Qua việc 
khảo sát GV và HS trước khi tiến hành thực nghiệm và sau khi tiến hành thực nghiệm 
cùng với kết quả khảo sát tôi nhận thấy các giải pháp bản thân đưa ra là cấp thiết đối 
với vấn đề nghiên cứu hiện nay cũng như là cấp thiết đối với sự phát triển năng lực 
học tập của học sinh. 
- Qua áp dụng sáng kiến tôi nhận thấy, những giải pháp tôi đưa ra hoàn toàn phù 
hợp và thiết thực đối với mục tiêu đổi mới công tác giáo dục trong giai đoạn hiện 
nay. 
47 
4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất 
TT Các giải pháp 
Các thông số 
X Mức 
1 
1. Tạo môi trường học tập thân thiện. 
3,96 
Mức4: 136 
Mức 3: 05 
2 
2. Đa dạng các hoạt động mở đầu (Khởi động) 
3,91 
Mức 4: 129 
Mức 3: 12 
3 
3. Phát triển năng lực hợp tác giải quyết vấn đề 
thông qua hoạt động nhóm. 3,85 
Mức 4:120 
Mức 3: 21 
4 
4. Thực hiện kết nối bài học với thực tiễn. 
3,88 
Mức 4: 125 
Mức 3: 16 
5 
5. Hình thành thói quen tự học cho học sinh. 
3,96 
Mức 4: 136 
Mức 3: 05 
Nhận xét: 
- Qua quá trình thực hiện đề tài, đối với học sinh lớp tôi giảng dạy, tôi thấy 
hiệu quả rất khả quan, các em rất tích cực chủ động trọng việc học tập và hào hứng 
với các nhiệm vụ được giao. Thói quen học tập phải lệ thuộc vào thầy cô dần được 
phá bỏ, tạo được niềm vui hứng thú cho học sinh và nhiều học sinh đam mê học 
tập môn Toán (đặc biệt là Hình học) hơn. Các em thích thú và tập trung nhiều thời 
gian cho chủ đề này cũng như là đã giành nhiều thời gian cho Hình học hơn. 
- Cùng với các kết quả khảo sát tôi nhận thấy các giải pháp bản thân đưa ra 
hoàn toàn khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay cũng như là khả thi đối với vấn 
đề tạo hứng thú nhằm phát huy năng lực học tập của học sinh. Để vận dụng các giải 
pháp trên, không yêu cầu tốn kém về tài chính, không quá mất nhiều thời gian nhưng 
hiệu quả rất cao. 
48 
PHẦN III. KẾT LUẬN 
1. Quá trình nghiên cứu đề tài 
Đề tài đã được nghiên cứu, thực nghiệm thành công, đúc rút từ kinh nghiệm 
có tính thực tiễn cao và dễ thực hiện. Đề tài đã kế thừa những thành tựu trong sự nỗ 
lực dạy học nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh. 
 Đề tài được trình bày bài bản, cẩn thận, các phương pháp nghiên cứu được 
vận dụng phù hợp và có tính hiệu quả cao. Ngôn ngữ trình bày trong sáng, cấu trúc 
gọn gàng, dẫn chứng khách quan. 
2. Ý nghĩa của đề tài và phạm vi ứng dụng 
 Thông qua đề tài GV đã tạo được hứng thú học tập cho HS, giúp học sinh phát 
huy được tính tích cực, sáng tạo, tính tự giác, tính trách nhiệmGV đã cho HS thấy 
được tầm quan trọng của Toán học nói chung và Hình học nói riêng trong thực tiễn, 
trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó, các em đã yêu thích, ham mê học Hình hơn và 
kết quả học tập môn Toán của các em đã tốt hơn. 
 Những gợi ý về việc thiết kế các hoạt động đã trình bày có thể áp dụng rộng 
rãi cho giáo viên giảng dạy bộ môn, trong các giờ học Toán tại nhiều lớp khác nhau 
cho nhiều đối tượng khác nhau (đặc biệt là học sinh khối D, khối C). 
 Những giải pháp đã nêu trên tôi nghĩ không khó, không tốn kém về tài chính, 
nhưng yêu cầu người giáo viên phải đầu tư công sức, trí tuệ, sự nỗ lực cố gắng và 
không ngừng đổi mới phương pháp dạy học, tìm tòi cách tiếp cận các bài dạy để tìm 
ra hướng đi cho giảng dạy Hình học nói riêng và Toán học nói chung theo định 
hướng chương trình Giáo dục phổ thông 2018. 
 Hy vọng rằng những biện pháp mà tôi đã thực hiện và viết thành báo cáo sẽ góp 
được tiếng nói nhỏ bé trong đổi mới phương pháp dạy học và thu hút các em học 
sinh say mê học tập Hình học, yêu Hình học hơn và biết vận dụng kiến thức vào 
cuộc sống. Cũng mong rằng các giải pháp trong đề tài này sẽ được nhân rộng không 
chỉ đối với môn Toán mà còn đối với tất cả các môn học tại trường THPT và cả cấp 
THCS. 
3. Kiến nghị 
Cần tăng cường các buổi sinh hoạt chuyên môn bàn về đổi mới phương pháp 
dạy học ở các trường, cấp liên trường với nhau để học hỏi kinh nghiệm. 
Trong giới hạn khả năng của bản thân, bản sáng kiến chắc sẽ còn những hạn 
chế nhất định, tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô đồng nghiệp, 
hội đồng khoa học nhà trường và Sở giáo dục & đào tạo để bản sáng kiến hoàn thiện 
hơn và có thể áp dụng vào công tác giảng dạy rộng rãi hơn. 
Tôi xin trân trọng cảm ơn! 
49 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên), Nguyễn Mộng Hy (Chủ biên), Khu Quốc Anh 
- Trần Đức Huyên, Hình học 12, nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 
2. Đỗ Đức Thái (Chủ biên), dạy học phát triển năng lực môn Toán THPT, nhà 
xuất bản Đại học sư phạm. 
3. Trần Đình Châu, Đặng Thị Thu Thuỷ (2011), thiết kế bản đồ tư duy dạy - học 
môn Toán, NXB Giáo dục Hà Nội. 
4. Michel Maginn : Thúc đẩy nhóm làm việc hiệu quả, NXB Tổng hợp Thành 
phố HCM, 2007. 
5. Trần Thị Bích Nga, Phạm Ngọc Sáu, Nguyễn Thu Hà (Biên dịch): Xây dựng 
nhóm làm việc hiệu quả, NXB Tổng hợp Thành phố HCM, 2006. 
6. Đoàn Quỳnh, Sách giáo khoa Hình học 12 nâng cao, NXB Giáo dục, Hà 
Nội. 
7. Nguyễn Bá Kim (2003), phương pháp dạy học môn Toán, NXB Đại học sư 
phạm Hà Nội. 
8. Bùi Văn Nghị, Vận dụng lý luận vào thực tiến dạy học môn toán ở trường phổ 
thông, NXB Đại học sư phạm 2017. 
9. Internet. 
50 
MỤC LỤC 
PHẦN I: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 3 
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI. .................................................................................. 3 
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: ......................................................................... 4 
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU........................................................................... 4 
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:.................................................................. 5 
5. NHỮNG ĐÓNG GÓP CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI: ............................................... 5 
PHẦN II: NỘI DUNG ........................................................................................ 5 
CHƯƠNG I. CƠ SỞ KHOA HỌC. .................................................................... 5 
1. Cơ sở lí luận ............................................................................................ 5 
2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................ 8 
CHƯƠNG II: CHƯƠNG II: CÁC GIẢI PHÁP DẠY HỌC TẠO HỨNG THÚ 
NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC CỦA HỌC SINH TRONG CHƯƠNG 
“MẶT NÓN, MẶT TRỤ, MẶT CẦU” HÌNH HỌC LỚP 12..12 
2.1.Chương II: “Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu” Hình học 12 .......................... 12 
2.2. Định hướng xây dựng các giải pháp.. .13 
2.3. Các giải pháp...14 
2.3.1. Tạo môi trường học tập thân thiện..14 
2.3.2. Đa dạng hóa hoạt động Mở đầu tiết dạy (Khởi động) ...................... 15 
2.3.3. Phát triển năng lực hợp tác giải quyết vấn đề thông qua hoạt động nhóm. 
..... 20 
 2.3.4. Thực hiện kết nối bài học với thực tiễn27 
 2.3.5. Hình thành thói quen tự học33 
 2.4. Khả năng áp dụng và nhân rộng .......................................................... 38 
 2.5. Hiệu quả của biện pháp ....................................................................... 38 
 2.6. Đánh giá hiệu quả của sáng kiến ......................................................... 38 
PHỤ LỤC. ....42 
PHẦN III: KẾT LUẬN .................................................................................... 47 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 49