Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế và triển khai hoạt động khởi động khơi nguồn hứng thú học tập, nâng cao chất lượng dạy học hình học không gian lớp 11

có vấn đề, gây 
mâu thuẫn nhận thức 
tạo hứng thú cho học 
sinh 
Giải pháp 2: Khởi 
động bằng trò chơi 
trên ứng dụng của 
công nghệ thông tin 
Giải pháp 3: Khởi 
động bằng trò chơi 
tương tác của học 
sinh 
N Valid 223 223 223 
Missing 0 0 0 
Mean 3.75 3.78 3.78 
Mode 4 4 4 
Std. Deviation .462 .433 .444 
Minimum 2 2 2 
Maximum 4 4 4 
Sum 837 844 844 
46 
Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất 
TT Các giải pháp Các thông số 
∑ �̅� Mức 
1 Giải pháp 1 837 3.75 4 
2 Giải pháp 2 844 3.78 4 
3 Giải pháp 3 844 3.78 4 
Thống kê khảo sát tính khả thi, chúng tôi nhận thấy, tất cả các giải pháp đều được 
đánh giá ở mức 4, tương đương với tính hiệu quả và khả năng thực hiện cao. 
Do đó chúng ta tiếp tục phát triển, mở rộng và áp dụng triển khai, thực thi cho 
nhiều bộ môn học khác tại các trường THPT. 
2.5. Thực nghiệm sư phạm 
Sau khi áp dụng các biện pháp trong sáng kiến kinh nghiệm, chúng tôi nhận 
thấy hứng thú học tập trong giờ học Toán của học sinh tăng lên rõ rệt. Thái độ học 
tập của các em trở nên nghiêm túc, say mê hơn. Nhiều em không còn cảm thấy mệt 
mỏi, chán ngán hay ái ngại trong giờ học. Có em còn tỏ ra háo hức, vui vẻ mỗi khi 
bắt đầu giờ học. Cũng thông qua hoạt động thực tiễn, các em được trải nghiệm, 
được nhập cuộc thực sự vào bài học, do đó mức độ nắm kiến thức, hiểu bài cũng 
tăng lên. Chúng tôi nhận thấy các trò chơi, các hình ảnh trực quan, các video mà 
chúng tôi sử dụng khi khởi động đã thu hút được cả các em vốn lười học, ngại học 
lâu nay. Kết quả đáng mừng là chất lượng học môn Toán của các em ấy nói riêng, 
của cả lớp nói chung đã được nâng cao. 
2.5.1. Đối tượng thực nghiệm 
Sau khi thiết kế chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm tại các lớp 11A3, 
11A8, 11A10 trường THPT Quỳnh Lưu 4 với 132 em mà chúng tôi đã sử dụng 
hoạt động khởi động khơi nguồn hứng thú học tập trong dạy học hình học qua ứng 
dụng tạo và phân tích biểu mẫu Google Form với mức độ yêu thích; mức độ hứng 
thú; mức độ hiệu quả của học sinh được thể hiện trong số liệu dưới đây. 
Địa chỉ link khảo sát: https:/ /forms.gle/fqcYjc8Dc3KwebeJ6 
47 
Kết quả thu được có 73 em (tỉ lệ 55,3%) chọn rất yêu thích; có 51 em (tỉ lệ 
38,6%) chọn yêu thích; có 8 em (tỉ lệ 6,1%) chọn không yêu thích. Kết quả cho 
thấy đa số các em thấy yêu thích và rất yêu thích khi tiết học có hoạt động khởi 
động là trò chơi, xem video tranh, ảnh về hiện tượng thực tế trong các tiết học. 
Kết quả thu được có 90 em (tỉ lệ 68,2%) chọn rất hứng thú; có 34em (tỉ lệ 
25,8%) chọn hứng thú; có 8 em( tỉ lệ 6%) chọn không hứng thú. Kết quả cho thấy 
đa số các em thấy hứng thú và rất hứng thú khi tiết học có hoạt động khởi động là 
trò chơi, xem video tranh, ảnh về hiện tượng thực tế trong các tiết dạy học. 
Kết quả thu được có 81 em (tỉ lệ 61,4%) chọn rất hiệu quả; có 39 em (tỉ lệ 
29,5%) chọn hiệu quả; có 12 em (tỉ lệ 9,1%) chọn ít hiệu quả và không hiệu quả. 
Kết quả cho thấy đa số các em thấy hiệu quả và rất hiệu quả khi tiết học có hoạt 
động khởi động là trò chơi, xem vi deo tranh, ảnh về hiện tượng thực tế trong các 
tiết dạy học. 
2.5.2. Kết quả thực nghiệm 
Thực nghiệm được tiến hành theo phương pháp sau: 
- Tiến hành TN theo các hoạt động đã thiết kế, áp dụng với các lớp 11 
đang dạy ở trường THPT Quỳnh Lưu 4. 
- Tổ chức cho học sinh kiểm tra 15 phút sau khi áp dụng biện pháp. 
48 
* Kết quả khảo sát năng lực học tập môn toán các lớp 11A3, 11A8, 11A10 
(lớp thực nghiệm) và lớp 11A5, 11A9 (lớp đối chứng) 
Lớp Điểm 9-10 Điểm 7- 8 Điểm 5-6 Điểm 2-4 Điểm 0-1 
11A3(TN) 16/40 18/40 5/40 1/40 0/40 
11A5(ĐC) 4/43 17/43 14/43 6/43 2/43 
11A8(TN) 9/47 18/47 16/47 3/47 1/47 
11A9(ĐC) 2/46 13/46 20/46 9/46 2/46 
11A10(TN) 7/47 19/47 17/47 3/47 1/47 
 Kết quả trên thể hiện cụ thể qua biểu đồ sau: 
Nhìn vào biểu đồ kết quả điểm của lớp thực nghiệm cao hơn hẳn lớp đối 
chứng. Số học sinh giỏi và số học sinh khá ở lớp thực nghiệm nhiều hơn so với lớp 
đối chứng, số học sinh trung bình và số học sinh yếu ở lớp thực nghiệm ít hơn so 
với lớp đối chứng. Đây là minh chứng cụ thể nhất cho tính hiệu quả của các biện 
pháp. 
Điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm 
Để tổ chức khởi động gây hứng thú cho học sinh có hiệu quả tối ưu, các giáo 
viên cần lưu ý những vấn đề sau: 
49 
 - Trò chơi, video phải thích hợp với đặc điểm của người học, có tính kết nối 
kiến thức cũ với kiến thức mới, tạo hứng thú cho học sinh. 
 - Bảo đảm tính an toàn khi tổ chức chơi nhất là với trò chơi tương tác trực tiếp. 
 - Đối với trò chơi: Giải thích rõ luật chơi: Trò chơi chỉ thật sự phản ánh nội 
dung khi được thể hiện đúng bản chất. Do đó giáo viên cần giải thích rõ luật chơi 
để học sinh không làm sai lệch nội dung học tập; Xoa dịu tính hiếu thắng của người 
chơi 
- Chú trọng phân tích ý nghĩa sau khi thực hiện trò chơi hay xem video: Giáo 
viên không chỉ đầu tư vào cách tổ chức mà còn chuẩn bị chu đáo cho phần phân 
tích ý nghĩa của trò chơi hay video: kết nối bài cũ, liên hệ vào bài mới là mục đích 
cuối cùng của việc khởi động khơi khởi động khơi nguồn hứng thú học tập. 
Để đảm bảo tính hiệu quả của giải pháp người giáo viên cần lưu ý các nội dung 
sau: 
- Giáo viên là người có năng lực sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học, có 
khả năng nghiên cứu, hình thành ý tưởng về xây dựng các trò chơi phù hợp kiến 
thức bài dạy tạo hứng thú đối với học sinh. Học sinh tích cực tham gia hoạt động. 
- Kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh, theo 4 mức 
độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao. 
- GV có thể hướng dẫn cho các nhóm HS tự thiết kế các trò chơi và tự tạo video 
theo từng chủ đề nội dung bài học và cho HS tự đánh giá chéo các sản phẩm của 
nhau. 
50 
PHẦN III. KẾT LUẬN 
3.1. Kết luận 
Hoạt động khởi động trong mọi giờ học môn Toán nói chung nói và dạy học 
hình học riêng tuy chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nhưng vai trò, ý nghĩa của nó 
không hề nhỏ đối với diễn biến của giờ học và kết quả học tập của học sinh. Hoạt 
động khởi động trực tiếp tạo ra hứng thú học tập cho người học, đồng thời còn định 
hướng kiến thức trọng tâm, chủ đề bài học để người học chủ động hơn trong quá 
trình tiếp thu sau đó. Qua việc thực hiện áp dụng các biện pháp đã mang lại những 
thay đổi tích cực trong hoạt động học tập môn toán học. Các em học sinh đã thay 
đổi thái độ học tập, không khí các tiết học sôi nổi, học sinh luôn hào hứng và tích 
cực hơn khi tham gia vào bài. Một số em học sinh còn chủ động tìm hiểu kiến thức 
và đưa ra những câu hỏi hay, không có trong sách giáo khoa. Việc đổi mới cách 
thức tổ chức hoạt động khởi động trên là thiết thực góp phần đổi mới phương pháp 
dạy học nói chung. Các biện pháp đã đưa ra trong đề tài này hoàn toàn khả thi, có 
thể áp dụng với nhiều đối tượng học sinh, nhiều bài học khác nhau trong chương 
trình Toán 11 nói riêng và Toán trong nhà trường phổ thông nói chung. 
3.2. Kiến nghị 
Sau khi thực hiện xong đề tài này, với tâm huyết của mình để sáng kiến được 
phổ biến rộng rãi và phát triển chúng tôi mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị sau: 
a. Đối với tổ, nhóm chuyên môn. 
Phát huy vai trò của tổ chuyên môn, xây dựng các chuyên đề dạy học, sinh 
hoạt chuyên môn liên trường, cụm về các phương pháp dạy học đổi mới, dạy học 
theo định hướng năng lực học sinh để nâng cao chuyên môn của các thành viên 
trong tổ. 
b. Đối với Lãnh dạo nhà trường. 
Đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. 
Tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn nâng cao trình độ, 
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 
c. Đối với các cấp, ngành. 
Tổ chức các lớp tập huấn đổi mới phương pháp, hình thức dạy học. 
Lan toả các cá nhân, các mô hình dạy học đổi mới để giáo viên có cơ hội tiếp 
cận và nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên, nâng cao năng lực cho học sinh. 
Cuối cùng, mặc dù cố gắng tìm tòi, nghiên cứu song chắc chắn còn có nhiều 
thiếu sót và hạn chế. Chúng tôi rất mong được sự quan tâm của tất cả các đồng 
nghiệp bổ sung và góp ý. 
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Trần Văn Hạo - Nguyễn Mộng Hy - Khu Quốc Anh - Nguyễn Hà Thanh - Phan 
Văn Viện (2008). Sách giáo khoa Hình học 11, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội. 
[2].Công văn 5512/ BGDDT-GDTrH hướng dẫn xây dựng và tổ chức thực hiện kế 
hoạch giáo dục của trường học theo thông tư 32;Số hiệu, Số: 5512/BGDDT.GIÁO 
[3].Đỗ Đức Thái - Dạy học phát triển năng lực môn Toán THPT- NXB ĐHSP. 
[4].Bộ Giáo dục và Đào tạo (2020). Môđun THPT 18 - Phương pháp dạy học tích 
cực. 
[5]. Bài toán thực tế, Cương Thân Văn -Tài liệu học tập- tailieuhoctap.com › Đề 
thi › Toán học. 
[6].Bộ GD & ĐT, Một số kỹ thuật dạy học tích cực- Bộ GD&ĐT. 
[7]. Jan E. Pollock, Các phương pháp dạy học hiệu quả, NXB Giáo dục Việt 
Nam, 2011. 
[8]. Các trang web liên quan đến dạy học toán như: www.vnmath.com; 
; www.diendantoanhoc.net. 
[9]. Bộ GD & ĐT, Tài liệu tập huấn dạy học theo định hướng phát triển năng lực- 
NXB Giáo Dục. 
[10]. Khai thác nguồn tư liệu trên Youtube, manabie, violet,.... 
PHỤ LỤC 1 
BỘ CÂU HỎI TRÒ CHƠI “THỦ LĨNH THẺ BÀI” 
Câu Câu hỏi Đáp án 
1 Hai vectơ cùng phương khi nào? Chúng có giá song song hoặc 
trùng nhau 
2 a b khi nào? Chúng cùng hướng, cùng độ dài 
3 
Tính . ?u v 
. .cos( , )u v u v 
4 Cho u v . Tính . ?u v 0 
5 Cho đường thẳng a và ( ) , 
 ...?a  
a ( ) a b ( b ( ))    
6 Điều kiện để đường thẳng a 
vuông góc với ( ) ? 
;
c { } ( )
( ); ( )
a b a c
b M a
b c
  
  
   
7 Góc giữa đường thẳng d và ( ) 
khi d không vuông góc với ( ) 
là? 
A
d
H
Od’
( , ( )) ( , ')d d d (Với d’ là hình 
chiếu của d lên ( ) ) 
8 Điều kiện cần và đủ để mặt 
phẳng ( )P vuông góc với ( )Q ? 
( )
( ) ( )
( )
a P
P Q
a Q
 
  
 
9 Hình lăng trụ đứng là? Là hình lăng trụ có các cạnh bên 
vuông góc với các mặt đáy 
10 Hình hộp đứng có các mặt đáy 
và mặt bên là những hình gì? 
Hai mặt đáy là hình bình hành, 
bốn mặt bên là hình chữ nhật 
11 Hình chóp đều là? Là hình chóp có đáy là một đa 
giác đều và có chân đường cao 
trùng với tâm của đa giác đáy 
12 Hình lăng trụ đều có các mặt đáy 
và mặt bên là những hình gì? 
Các mặt đáy là các đa giác đều, 
các mặt bên là các hình chữ nhật 
PHỤ LỤC 2 
Điểm trung bình và vị thứ của các giải pháp thông qua phần mềm IBM SPSS. 
Cụ thể như sau: 
1. Sự cấp thiết của giải pháp 
Giải pháp 1: Khởi động bằng các tình huống có vấn đề, gây mâu 
thuẫn nhận thức tạo hứng thú cho học sinh 
Frequency Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít cấp thiết 1 .4 .4 .4 
Cấp thiết 58 26.0 26.0 26.5 
Rất cấp thiết 164 73.5 73.5 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
Giải pháp 2: Khởi động bằng trò chơi trên ứng dụng của công nghệ 
thông tin 
Frequency Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít cấp thiết 1 .4 .4 .4 
Cấp thiết 50 22.4 22.4 22.9 
Rất cấp thiết 172 77.1 77.1 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
Giải pháp 3: Khởi động bằng trò chơi tương tác của học sinh 
Frequency Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít cấp thiết 1 .4 .4 .4 
Cấp thiết 48 21.5 21.5 22.0 
Rất cấp thiết 174 78.0 78.0 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
2. Tính khả thi của giải pháp 
Giải pháp 1: Khởi động bằng các tình huống có vấn đề, gây mâu 
thuẫn nhận thức tạo hứng thú cho học sinh 
Frequency Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít khả thi 3 1.3 1.3 1.3 
Khả thi 49 22.0 22.0 23.3 
Rất khả thi 171 76.7 76.7 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
Giải pháp 2: Khởi động bằng trò chơi trên ứng dụng của công nghệ 
thông tin 
Frequency Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít khả thi 2 .9 .9 .9 
Khả thi 44 19.7 19.7 20.6 
Rất khả thi 177 79.4 79.4 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
Giải pháp 3: Khởi động bằng trò chơi tương tác của học sinh 
Frequenc
y 
Percent Valid Percent 
Cumulative 
Percent 
Valid Ít khả thi 3 1.3 1.3 1.3 
Khả thi 42 18.8 18.8 20.2 
Rất khả thi 178 79.8 79.8 100.0 
Total 223 100.0 100.0 
PHỤ LỤC 3 
PHIẾU KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ THỰC NGHIỆM 
TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU4 KIỂM TRA SAU KHI ỨNG DỤNG BIỆN PHÁP 
 TỔ: TOÁN - TIN HÌNH HỌC 11. THỜI GIAN: 15 PHÚT 
Câu 1. Cho một đường thẳng a song song với mặt phẳng P . Có bao nhiêu mặt 
phẳng chứa và song song với P ? 
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số. 
Câu 2. Cho hai đường thẳng phân biệt a , b và mặt phẳng P , trong đó a P . 
Mệnh đề nào sau đây là sai? 
A. Nếu // b a thì b P . B. Nếu b P thì // b a . 
C. Nếu b a thì // b P . D. Nếu // b P thì b a . 
Câu 3. Cho hình chóp S.ABC có SA (ABC) . Khẳng định nào sau đây là sai? 
 A. SA AB B.SA AC C. SA BC D. SA SB 
Câu 4. Xét các mệnh đề sau: 
(I) Hình hộp là hình lăng trụ đứng. 
(II) Hình hộp chữ nhật là hình lăng trụ đứng. 
(III) Hình lập phương là hình lăng trụ đứng. 
(IV) Hình lăng trụ tứ giác đều là lăng trụ đứng. 
Số mệnh đề đúng trong các mẹnh đề trên là: 
A. 4 . B. 2 . C.3 . D. 1. 
Câu 5. Cho hình chóp S.ABCD có ( )SA ABCD và đáy là hình vuông. Từ A kẻ 
AM SB . Khẳng định nào sau đây đúng : 
A. SB MAC B. AM SAD C. AM SBD D. AM SBC 
Câu 6. Cho là mặt phẳng trung trực của đoạn AB , I là trung điểm của AB . 
Hãy chọn khẳng định đúng ? 
A. AB  B. 
AB
I
 
 C
.
/ /
I
AB a
. D. AB  
Câu 7. Cho ,a P b Q  . Mệnh đề nào sau đây đúng: 
A. a và b chéo nhau. B. // //a b P Q . 
C. // //P Q a b . D. // // , //P Q a Q b P . 
Câu 8. Trong lăng trụ đều, khẳng định nào sau đây sai? 
 A. Đáy là đa giác đều. 
a
B. Các mặt bên là những hình chữ nhật nằm trong mặt phẳng vuông góc 
với đáy. 
 C. Các cạnh bên là những đường cao. 
D. Các mặt bên là những hình bình hành. 
Câu 9. Cho hình chóp có đáy là hình bình hành. Gọi lần lượt là trung 
điểm của và . Khẳng định nào sau đây đúng? 
 A. . B. C. D. cắt 
Câu 10. Khẳng định nào sau đây sai? 
A. Hình chóp đều có các mặt bên là những tam giác cân bằng nhau. 
B. Hình chóp đều có các cạnh bên tạo với đáy các góc bằng nhau. 
C. Hình chóp đều có các mặt bên tạo với đáy các góc bằng nhau. 
D. Hình chóp đều là hình chóp có đáy là đa giác đều. 
Câu 11. Hình bình hành có thể là hình chiếu của hình nào sau đây? 
A. Hình vuông B. Hình tứ giác. C. Hình thang D. Hình ngũ giác 
Câu 12. Hình chiếu của hình chữ nhật không thể là hình nào trong các hình sau? 
A. Hình bình hành. B. Hình thang. C. Hình chữ nhật. D. Hình thoi. 
Câu 13.Cho hình chóp .S ABCD có đáy ABCD là hình bình hành. Khẳng định nào 
sau đây đúng? 
A. SA SC SB SD . B. SA SB SC SD . 
C. SA SD SB SC . D. 0SA SB SC SD . 
Câu 14. Khẳng định nào sau đây sai? 
A. Nếu đường thẳng d  thì d vuông góc với hai đường thẳng trong . 
B. Nếu đường thẳng d vuông góc với hai đường thẳng nằm trong thì d  . 
C. Nếu đường thẳng d vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau nằm trong thì 
d vuông góc với bất kì đường thẳng nào nằm trong . 
D. Nếu d  và đường thẳng //a thì d a . 
Câu 15. Trong không gian, cho hai mặt phẳng phân biệt P và Q . Có bao 
nhiêu vị trí tương đối giữa P và Q . 
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 
.S ABCD ,M N
SA AB
 / /MN SAB / /MN BD / /MN SBC MN BC