Sáng kiến kinh nghiệm Tạo hứng thú học môn Toán lớp 1 thông qua thủ thuật giới thiệu bài và trò chơi

dạy bài: phép trừ trong phạm vi 10)
Mục đích: Giúp học sinh thuộc lòng bảng trừ trong phạm vi 10. Kết hợp với thói quen nói “cám ơn” khi người khác giúp một việc gì đó. 
Chuẩn bị: 
Một số thẻ, mỗi thẻ có ghi 1 số : 1, 2, 3, 4, 5 ,6, 7, 8 là kết quả của các phép trừ để làm số nhà .
Một số phong bì có ghi phép trừ trong bảng: 10 – 6; 9 – 3; 8 – 3; 9 – 2 
Một tấm các đeo ở ngực ghi “Nhân viên bưu điện”
Cách chơi: Gọi 1 số em lên bảng chơi giáo viên phát cho mỗi em 1 thẻ để làm số nhà. Một em đóng vai “Bác đưa thư” ngực đeo “Nhân viên Bưu điện” tay cầm tập phong bì.
Một số em đứng trên bảng , lần lượt từng em một nói: 
 Bác đưa thư ơi
Cháu có thư không? 
Đưa giúp cháu với
Số nhà . . .là 7 
Khi đọc đến câu cuối cùng “ số nhà ....là 7” thì đồng thời em đó giơ thẻ ghi số 8 của mình lên cho cả lớp xem. Lúc này nhiệm vụ của “ Bác đưa thư” phải tính nhẩm cho nhanh để chọn đúng lá thư có ghi phép tính có kết quả là số tương tương ứng giao cho chủ nhà (ở trường hợp này phải chọn phong bì “9 - 1” giao cho chủ nhà. Chủ nhà nhận thư và nói lời “cảm ơn”. Cứ như vậy các bạn chơi lại nói và “Bác đưa thư” lại tiếp tục đưa thư cho các nhà khác. 
Nếu “Bác đưa thư “ nhẩm sai, đưa không đúng địa chỉ nhận thì không được đóng vai đưa thư nữa mà trở về chỗ để các bạn khác lên thay.
Nếu các lần đưa thư đều đúng thì sau 3 lần được cô giáo tuyên dương và đổi chỗ cho bạn khác chơi.
8. Trò chơi: Ong đi tìm nhuỵ
(Trò chơi có thể áp dụng vào các bảng +, - 
Cụ thể Bài 12 : Bảng cộng, bảng trừ trong phạm vi 10)
Mục đích : 
Củng cố kỹ năng tính nhẩm trong phạm vi 10.
Rèn tính tập thể.
Chuẩn bị : 2 bông hoa 4 cánh, mỗi bông một màu, trên mỗi cánh hoa ghi các số như sau, mặt sau gắn nam châm.
12 chú ong trên mình ghi các phép tính , mặt sau có gắn nam châm
Cách chơi : 
Chọn 2 đội, mỗi đội 6 em
Giáo viên chia bảng làm 2, gắn mỗi bên bảng một bông hoa và 5 chú Ong, ở bên dưới không theo trật tự, đồng thời giới thiệu trò chơi.
Cô có 2 bông hoa trên những cánh hoa là các kết quả của phép tính còn những chú Ong thì chở các phép tính đi tìm kết quả của mình . Nhưng các chú Ong không biết phải tìm như thế nào, các chú muốn nhờ các con giúp, các con có giúp được không? 
2 đội xếp thành hàng. Khi nghe hiệu lệnh “bắt đầu” thì lần lượt từng bạn lên nối các phép tính với số thích hợp. Bạn thứ nhất nối xong phép tính đầu tiên, trao phấn cho bạn thứ 2 lên nối, cứ như vậy cho đến khi nối hết các phép tính. Trong cùng 1 phút , đội nào nối đúng và nhanh hơn là đội chiến thắng.
* Lưu ý : Sau khi học sinh chơi xong, giáo viên chấm và hỏi thêm một số câu hỏi sau để khắc sâu bài học.
9. Trò chơi: Bắt gà
(Trò chơi có thể áp dụng vào các bảng +, - 
Cụ thể Bài 18 : Ôn tập phép cộng, phép trừ trong phạm vi 10)
Mục đích : 
Củng cố kỹ năng tính nhẩm trong phạm vi 10.
Rèn tính tập thể.
Chuẩn bị : phiếu như trong SGK, mặt sau gắn nam châm và 1 con xúc xắc.
Cách chơi : Chơi theo nhóm
Người chơi bắt đầu từ ô xuất phát. Khi đến lượt, người chơi gieo xúc xắc. Đếm số chấm ở mặt trên xúc xắc rồi di chuyển số ô bằng số chấm đó. Tìm kết quả phép tính tại ô đi đến rồi bắt một con gà ghi số bằng kết quả đó.
Trò chơi kết thúc khi bắt được 5 con gà.
10. Trò chơi: Nhanh mà đúng
(Trò chơi có thể áp dụng vào các bài cộng, trừ trong phạm vi 10)
Mục đích:
	Luyện tập các phép tính cộng và trừ trong phạm vi 10.
Chuẩn bị:
	Giáo viên treo trên bảng bức tranh như sau:
Cách chơi:
	Hai nhóm cùng chơi, mỗi nhóm 5 bạn. Đặt tên hai nhóm là Thỏ và Sóc. Khi giáo viên ra hiệu lệnh bắt đầu thì bạn đầu tiên của mỗi nhóm lên điền số thích hợp vào ô trống trong khung xuất phát rồi nhanh chóng trao bút viết cho bạn thứ hai. Cứ như thế, bạn thứ năm lên điền số thích hợp vào ô trống trong khung cuối cùng.
Nhóm nào làm đúng và về đích trước thì nhóm đó thắng cuộc và được tuyên dương
	 + 2
 + 0
7 + 
8 +
 + 6
3 + 
 + 5
9 + 
1 + 
 + 4
10
11. Trò chơi: Nhìn hình đoán phép tính
(Trò chơi có thể áp dụng vào các bài cộng, trừ trong phạm vi 10)
Mục đích:
	Luyện tập các phép tính cộng và trừ trong phạm vi 10.
Chuẩn bị:
	Giáo viên chuẩn bị các hình ảnh thể hiện các phép tính lên màn hình.
Cách chơi:
Giáo viên lần lượt đưa ra các hình ảnh, học sinh nhìn và đoán phép tính.
12. Trò chơi: Truyền điện 
Mục đích:
Luyện tập và củng cố kỹ năng làm các phép tính cộng trừ không nhớ trong phạm vi 10.
Luyện phản xạ nhanh ở các em.
Chuẩn bị: 
Không cần chuẩn bị bất kỳ đồ dùng nào.
Cách chơi : 
Các em ngồi tại chỗ. Trò chơi này không cần phải chuẩn bị đồ dùng, giáo cụ ..
Trò chơi này có thể áp dụng được vào nhiều bài (Ví dụ : Luyện tập các bảng cộng, trừ trong phạm vi 10 ) và có thể thay đổi hình thức “truyền”. Ví dụ : 1 em hô to “5 + 2” và chỉ vào em tiếp theo để truyền thì em này chỉ việc nói kết quả “bằng 7”. Hay “10 - 7 ” truyền vào bạn tiếp theo nói “bằng 3”.
Trò chơi này không cầu kỳ nhưng vẫn gây được không khí vui, sôi nổi, hào hứng trong giờ học cho các em.
13. Trò chơi: Tìm thức ăn cho con vật
(Dạy bài Phép cộng số có hai chữ số với số có một chữ số)
Mục đích : 
Luyện tập củng cố kỹ năng cộng số có hai chữ số với số có một chữ số
Chuẩn bị : 
Giáo viên treo lên bảng bức tranh như sau:: 
 Cách chơi: 
 Chia lớp làm 2 đội, khi nghe hiệu lệnh “bắt đầu thì bạn đầu tiên của mỗi nhóm lên nối phép tính thích hợp với kết quả trong khung rồi nhanh chóng trao bút viết cho bạn thứ hai. Cứ như thế, bạn thứ tư lên nối phép tính thích hợp với kết quả cuối cùng.
	Nhóm nào làm đúng và về đích trước thì nhóm đó thắng cuộc và được tuyên dương.
14. Trò chơi: Tìm nhà cho Thỏ
(Dạy các bài cộng trừ trong phạm vi 10, 100)
Mục đích
	Rèn kĩ năng làm tính cộng, trừ trong phạm vi 10,100.
Chuẩn bị
	Giáo viên treo lên bảng bức tranh như sau:
	 Cách chơi:
Hai đội chơi, mỗi đội 4 bạn. Khi giáo viên ra hiệu lệnh bắt đầu chơi thì bạn đầu tiên của mỗi đội lên nối (di chuyển) hai chú thỏ với “nhà” có số là kết quả phép tính trên hình chú thỏ đó, rồi nhanh chóng trao lại bút viết cho bạn thứ hai. Cứ tiếp tục như thế cho đến bạn cuối cùng.
Đội nào làm đúng và nhanh hơn sẽ thắng cuộc.
Những bài tập phần này tương tự như nhau. Do vậy giáo viên có thể nêu bài tập thành các trò chơi, một trò chơi trong phần này có thể áp dụng cho nhiều tiết học. 
8 - 2
6 - 1
3 + 2
2 + 4
7 - 0
 9 - 0
3+ 4
7 + 2
5
7
6
9
3.2.3.2. Trò chơi được áp dụng cho dạng bài có yếu tố hình học và đo lường:
* Hình học:
Bước đầu nhận dạng về hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật. Nhận diện được khối lập phương, khối hộp chữ nhật. 
Có biểu tượng về dài hơn, ngắn hơn, cao hơn, thấp hơn từ đó có biểu tượng về độ dài đoạn thẳng qua đặc tính dài - ngắn của chúng. Biết so sánh độ dài các đoạn (trực tiếp hoặc gián tiếp).
Học sinh nhận ra và nêu đúng tên các hình: Hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật. Bước đầu nhận ra hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật thông qua các vật thật vì sang phần này học sinh chỉ nhận biết trực quan qua các hình vẽ cụ thể, cho nên trong quá trình tổ chức dạy học, giáo viên nên tổ chức các trò chơi đơn giản.
	Để sử dụng trò chơi khi dạy phần này tôi thường cho học sinh chơi các trò chơi sau: 
15. Trò chơi: Câu trả lời đúng.
Mục đích: Học sinh biết tìm số lượng hình tam giác, hình vuông, khối lập phương, khối hộp chữ nhật. 
Chuẩn bị: Tờ bìa có vẽ 2 hình: 1 tam giác và 1 hình vuông
 Tờ bìa có vẽ khối lập phương, khối hộp chữ nhật. 
 Cách chơi: 
Giáo viên chia lớp làm các nhóm 4 học sinh.
Giáo viên treo tờ bìa có vẽ hình như trên và nêu: “ Bạn Lan nói hình trên có 6 hình tam giác và 5 hình vuông. Hỏi bạn Lan nói có đúng không? Giáo viên đếm từ 10 đến 0 nếu nhóm nào có câu trả lời nhanh và đúng thì nhóm đó thắng cuộc chơi.
Với tờ bìa khối lập phương, khối hộp chữ nhật giáo viên cho HS thi đếm nhanh có bao nhiêu khối lập phương, bao nhiêu khối hộp chữ nhật. HS các nhóm giơ sô tương ứng với số lượng các hình.
Lưu ý: Trong khi giáo viên đếm mà nhóm nào giơ tay hoặc nêu thì nhóm đó phạm luật và bị loại khỏi cuộc chơi.
 * Đo lường:
Giới thiệu về đơn vị đo độ dài xăng- ti mét (cm), đọc, viết, thực hiện phép tính với các số đo theo đơn vị đo xăng-ti mét. Tập đo và ước lượng đo độ dài.
16. Trò chơi: Bác nông dân giỏi:
(áp dụng dạy các bài về độ dài và đo độ dài:)
Mục đích: 
Học sinh biết dùng thước chia cm để đo đoạn thẳng.
Chuẩn bị: 
3 tờ bìa hình chữ nhật mặt sau có bông hoa điểm 10, 3 thước thẳng chia cm.
Cách chơi: 
Giáo viên chia lớp làm 3 nhóm, yêu cầu các nhóm cử đại diện 1 bạn tham gia chơi.
Giáo viên treo tờ bìa đã định kích thước và nói: Một bác nông dân được hợp tác xã chia cho một mảnh vườn hình chữ nhật nhưng chưa rõ kích thước là bao nhiêu. Em hãy giúp bác ấy đo lại thửa ruộng nhà mình. 
Học sinh dùng thước đo các cạnh mảnh vườn ( tờ bìa ).
Tổng kết trò chơi: Tuyên dương, khen thưởng cho học sinh đo nhanh và chính xác tờ bìa có bông hoa điểm 10 đó.
4. Tiến hành thực nghiệm:
4.1. Đối tượng thực nghiệm: 48 học sinh lớp 1A
4.2. Kết quả đạt được sau khi thực hiện đề tài
Qua thời gian thực hiện từ tháng 9 đến tháng 3 những thủ thuật giới thiệu bài và trò chơi trên đã được tôi đưa vào các tiết dạy phù hợp nội dung của từng bài. Việc nghiên cứu, tổ chức các trò chơi tuy vất vả nhưng tôi tìm thấy niềm vui trong công việc và cảm thấy yêu nghề hơn. Bởi thông qua trò chơi quan hệ cô - trò không còn khoảng cách. Tình cảm giữa học sinh với học sinh ngày càng gần gũi, gắn bó hơn. 
100% học sinh hứng thú học môn Toán. 
Giờ học sôi nổi hẳn lên. Để có thể tham gia vào các trò chơi, bắt buộc các em phải chú ý đến bài học. Vì thế các em tiếp thu bài chủ động kiến thức thâm nhập vào các em đễ dàng hơn.
Từ khi đưa trò chơi vào các tiết dạy Toán các em có hứng thú rõ nét trong các giớ học khiến giờ học không còn nhàm chán, gò ép nữa.
Trò chơi đóng vai có sức hấp dẫn lớn, em nào cũng xung phong đóng vai và muốn được thể hiện mình. Do đó các em bỏ dần tính tự ty, tự đại , nói năng lưu loát, bạo dạn hơn.
Sau khi lựa chọn để vận dụng một số trò chơi toán học đó nêu trên vào các tiết học. Không những học sinh nắm được kiến thức bài học mà còn nhớ rất lâu những kiến thức của bài học đó.
Các em được rèn khả năng nhanh nhẹn, khéo léo và tạo cho các em mạnh dạn, tự tin hơn.
Điều đáng mừng là các em rất hào hứng, chờ đợi tiết học toán tạo cho các em lòng yêu thích khi học môn toán. Chính vì vậy kết quả môn Toán của lớp 1A được nâng lên rõ rệt.
Kết quả khảo sát:
Xếp loại
Số lượng
Phần trăm (%)
Hoàn thành tốt
42
91,3
Hoàn thành
4
8,7
	
4. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 
4.1. Kết luận chung
Trong thời gian qua, tôi đã đưa các thủ thuật giới thiệu bài và một số trò chơi vào trực tiếp giảng dạy môn Toán. Phải nói rằng việc củng cố rèn luyện kĩ năng phản xạ và tính toán nhanh của học sinh là rất cần thiết phù hợp với lứa tuổi. Dạy học theo hình thức này rất đúng với tinh thần đổi mới phương pháp dạy học của ngành giáo dục hiện nay.
Việc giới thiệu bài không chỉ đóng khung trong sách tham khảo đã in sẵn mà tùy thuộc vào các bài học khác nhau để có các cách giới thiệu khác nhau. Giáo viên phải tùy vào đối tượng học sinh lớp mình đang dạy mà lựa chon cách giới thiệu phù hợp nhất nhằm đạt hiệu quả cao nhất của bài dạy.
Muốn tạo hứng thú học tập môn Toán lớp 1 thông qua thủ thuật giới thiệu bài, người giáo viên cần phải:
Nắm vững chương trình nội dung bài học môn Toán.
Nắm được đặc trưng phương pháp bộ môn.
Chuẩn bị cơ sở vật chất để giới thiệu bài.
Phối hợp giới thiệu bài giữa lí thuyết và thực hành.
Tùy vào mục tiêu, nội dung của bài học, trình độ của học sinh để dạy theo nhiều cách. Song mỗi bài dạy Toán ở Tiểu học nói chung và ở lớp 1 nói riêng đưa trò chơi vào tiết học sẽ làm cho các em tiếp thu bài một cách tự nhiên, say mê, hứng thú hơn. Thế nhưng ngoài việc sưu tầm trò chơi giáo viên còn phải tự nghiên cứu, tìm tòi sáng tác ra trò chơi mới.
Trò chơi học tập là một loại hình hoạt động vui chơi có nhiều tác dụng trong các giờ học của học sinh Tiều học. Trò chơi học tập tạo ra không khí vui tươi, hồn nhiên, sinh động trong giờ học. Nó còn kích thích được trí tưởng tượng, tò mò, ham hiểu biết ở trẻ.
	Tổ chức tốt trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự đánh giá nhau trong học tập.
Việc tổ chức trò chơi trong các giờ học toán là vô cùng cần thiết. Song không nên quá lạm dụng phương pháp này. Ở mỗi giờ học ta chỉ nên tổ chức cho các em chơi từ 1 đến 2 trò chơi trong khoảng từ 5 đến 7 phút hoặc cùng lắm là 10 phút. Do vậy người giáo viên cần có kỹ năng tổ chức, hướng dẫn các em thực hiện các trò chơi thật hợp lý và đồng bộ, phát huy được tối đa vai trò của học sinh.
4.2. Khuyến nghị
Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và môn Toán lớp 1 nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, vào điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời gian trong từng tiết học mà lựa chọn hoặc thiết kế các trò chơi cho phù hợp. Song để tổ chức được trò chơi toán học có hiệu quả đòi hỏi mỗi người thầy phải có kế hoạch, chuẩn bị thật chu đáo cho mỗi trò chơi. Tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu và khả năng của bản thân có hạn nên tôi chỉ có thể đưa ra một vài kinh nghiệm nhỏ bé của bản thân tôi và xin khuyến nghị một số ý kiến nhỏ như sau: 
4.2.1. Về phía giáo viên:
Giáo viên là người giữ vai trò chủ đạo trong việc hình thành hứng thú cho học sinh, là người trực tiếp và gần gũi trẻ nên người giáo viên cần có lòng nhiệt tình với công việc, lòng yêu nghề mền trẻ, phải có phương pháp dạy học phù hợp, đa dạng để thích ứng với nhiều đối tượng học sinh, biết động viên, khuyến khích một cách khách quan và kịp thời để các em tự tin, chủ động và có niềm tin vào kết quả học tập của mình.
4.2.2. Về phía học sinh:
Các em phải xác định được việc học tập là cần thiết, học rất bổ ích, học cho mình, có nhu cầu hứng thú học tập và hoạt động thực tiễn. Trên lớp, các em cần có thái độ học tập đúng đắn như: chú ý nghe giảng, không nói chuyện riêng, tích cực giơ tay phát biểu ý kiến.
Các em phải có lòng say mê học tập, khắc phục khó khăn vươn lên trong học tập.
4.2.3. Về phía gia đình:
Gia đình phải tạo điều kiện cho các em tham gia mọi hoạt động học tập và giáo dục: mua đầy đủ sách vở, đồ dung học tập, dành thời gian cho các em học tập, vui chơi và hoạt động thực tiễn một cách hợp lý.
Khuyến khích, động viên trẻ học tập, đề ra mục đích học tập để trẻ phấn đấu, vươn lên.
Thường xuyên chỉ dẫn, kiểm tra việc học tập của các em ở nhà.
4.2.4. Về phía nhà trường:.
Nhà trường cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa đa dạng, phong phú và hấp dẫn để lôi kéo học sinh tích cực tham gia.
Cuối cùng, tôi rất mong sẽ được sự đóng góp, giúp đỡ của các thầy cô giáo cùng bạn bè đồng nghiệp để tôi có thể học hỏi, nghiên cứu và tìm ra được thêm nhiều biện pháp giáo dục và dạy học thích hợp, giúp cho quá trình dạy học đạt hiệu quả cao hơn như mục tiêu giáo dục Tiểu học đã đề ra.
Tôi xin chân thành cảm ơn ! 
Thanh Trì, ngày 15 tháng 4 năm 2023
Tôi xin cam đoan đây là biện pháp của mình, được áp dụng lần đầu. Không sao chép nội dung của người khác.
Người viết
Lê Nguyễn Lệ Giang