Sáng kiến kinh nghiệm Một vài phương pháp giáo dục học sinh chưa ngoan ở lớp chủ nhiệm

chức Đoàn, Đội: Trong các hoạt động vui chơi, giải trí, các hoạt động ngoài giờ, nhiều em học sinh chưa ngoan lại tỏ ra xông xáo, thể hiện sở thích, năng lực của bản thân. Qua đó có thể tùy theo khả năng từng đối tượng mà giao nhiệm vụ, mà phân công để các em cùng tham gia với tập thể. Từ đó, cảm giác bị “cô lập”, bị bỏ rơi của các em sẽ được xóa dần.
- Với giáo viên phụ trách phổ cập: Liên hệ thường xuyên, cùng đi đến thăm nhà học sinh, đặc biệt là các học sinh có nguy cơ bỏ học vì thông thường các học sinh chưa ngoan đều rất dễ dẫn đến kết cục này.
- Với giáo viên bộ môn: Giáo viên bộ môn có một phần trách nhiệm đối với việc giáo dục học sinh chưa ngoan ở các lớp. Khi lên lớp, cần chú ý đến các đối tượng học sinh này, cần tìm cách tạo ra “cơ hội học tập tốt” bằng các câu hỏi dễ hay bài tập đơn giản. Và hãy đừng quên tặng một lời khen khi các em có sự tiến bộ dù rất ít.
- Với giáo viên chủ nhiệm của các lớp: Ở các lớp khác cũng có những học sinh chưa ngoan. Khi lên lớp, người giáo viên chủ nhiệm bấy giờ trở thành người thực hiện trách nhiệm giáo dục học sinh chưa ngoan ở các lớp với tư cách là giáo viên bộ môn. Cần giáo dục tại chỗ và thông báo ngay những biểu hiện chưa ngoan của học sinh đến giáo viên chủ nhiệm của các lớp khác.
d) Phân công, giao nhiệm vụ cho cán bộ lớp:
Hơn cả giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn, Cán bộ lớp là những người có thời gian gần gũi, tiếp xúc với các học sinh chưa ngoan trong lớp nhiều nhất. Do vậy, giao nhiệm vụ cho các thành viên trong cán bộ lớp quan sát và quan tâm, giúp đỡ các học sinh chưa ngoan dưới sự hướng dẫn, giám sát của giáo viên chủ nhiệm là việc làm rất hợp tình hợp lý. Bằng hình thức “Đôi bạn cùng tiến”, học sinh giỏi sẽ nhận trách nhiệm kèm học sinh yếu, cả trong rèn luyện đạo đức. Ở đây đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải thật tinh ý, sáng suốt. Thông qua Cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm càng hiểu rõ hơn về từng đối tượng học sinh, về các học sinh chưa ngoan của lớp.
4. Thực hiện kế hoạch giáo dục học sinh chưa ngoan:
Khi đã hiểu rõ từng đối tượng học sinh của mình quản lý và thường xuyên thực hiện công tác phối hợp, việc giáo dục học sinh chưa ngoan ở lớp chủ nhiệm sẽ phần nào giảm bớt được khó khăn nan giải. Để kế hoạch giáo dục học sinh chưa ngoan đạt hiệu quả, người giáo viên chủ nhiệm cần:
4.1 Biết lắng nghe: Giáo viên chủ nhiệm luôn giữ mối quan hệ gần gũi, thân thiết với học sinh, đặc biệt là với học sinh chưa ngoan, hãy khuyến khích các em nói ra những điều mình nghĩ bằng nhiều cách khác nhau. “Lắng nghe và thấu hiểu” là điều mà các học sinh chưa ngoan thật sự rất cần ở giáo viên chủ nhiệm.
4.2 Biết quan tâm: Giáo viên chủ nhiệm quan tâm bằng cách trò chuyện, hỏi thăm hoàn cảnh gia đình học sinh, về bạn bè thân của các em, biết được sở thích, cá tính cũng như thái độ, sự lễ phép của học sinh đối với người lớn. Kêu gọi và yêu cầu các học sinh khác trong lớp quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ bạn mình, không nên xem thường hay cô lập các bạn chưa ngoan đó. Dưới sự hỗ trợ của cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm luôn theo dõi được những biểu hiện hàng ngày của học sinh chưa ngoan, tránh được sự kết luận về vấn đề nào đó thiếu chính xác làm tổn thương đến tâm lý và tình cảm của các em.
4.3 Có uy tín với học sinh và đồng nghiệp về chuyên môn và tư cách đạo đức, tác phong sinh hoạt: Giáo viên có tầm hiểu biết rộng rãi ngoài việc biết tốt bộ môn của mình, bao giờ cũng giải đáp được vấn đề học sinh đang qua tâm thì ảnh hưởng và uy tín của giáo viên sẽ tác động mạnh đến việc giáo dục đạo đức học sinh. Mặt khác, uy tín về tư cách đạo đức của giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành ý thức và hành vi của học sinh. Nếu được như vậy, chắc chắn rằng tầm ảnh hưởng của giáo viên chủ nhiệm đối với các học sinh chưa ngoan sẽ không nhỏ.
4.4 Động viên và định hướng: Thông thường các học sinh chưa ngoan không định hướng được mình cần rèn luyện thế nào để giúp ích bản thân và hoàn thành nhiệm vụ học tập. Mặt khác, một trong những nguyên nhân chủ yếu làm học sinh chưa ngoan đều bắt đầu từ sự học kém, dẫn đến bất mãn, chán học rồi bỏ mặt mọi việc. Chính vì vậy giáo viên chủ nhiệm là người giúp học sinh biết định hướng và động viên, khích lệ các em trên tinh thần “Kiến tha lâu cũng đầy tổ”, “Có công mài sắt có ngày nên kim”. Hãy tìm và tuyên dương những mặt tốt ở các em dù nhỏ thay vì cứ phê bình khi các em sai phạm.
4.5 Là “Người bạn lớn”: Giáo viên chủ nhiệm hãy là “Người bạn lớn” của học sinh. Chính điều này làm cho học sinh chưa ngoan thấy mình không hề bị “bỏ rơi”, tình cảm thầy trò được hình thành, tạo điều kiện thuận lợi cho những tâm sự, chia sẻ. Khi đó những lời động viên, những định hướng của giáo viên chủ nhiệm sẽ đạt hiệu quả cao.
4.6 Nghiêm khắc: Giáo viên chủ nhiệm tỏ ra nghiêm khắc với tất cả học sinh trong lớp, tôn trọng học sinh, xử lý mọi việc công bằng cho dù là cán bộ lớp hay học sinh chưa ngoan vi phạm. Như thế các học sinh chưa ngoan sẽ cảm thấy giáo viên chủ nhiệm đều tôn trọng mọi học sinh, không thiên vị, không hề “ghét bỏ” mình. 
4.7 Vui tính: Ngoài những điều trên, giáo viên chủ nhiệm cần phải có óc khôi hài, luôn vui vẻ với mọi người, kể cả học sinh chưa ngoan. Điều này giúp cho học sinh có cảm giác dễ gần với giáo viên, dễ sẻ chia tâm sự, mối quan hệ giữa thầy trò tránh được sự căng thẳng.
4.8 Đặt chữ “Tâm” lên hàng đầu: Người giáo viên được xem là “Kỹ sư tâm hồn”. Chính cái “Tâm” của người giáo viên chủ nhiệm sẽ giúp cho họ có đủ kiên nhẫn để thực hiện hết trách nhiệm của mình. Đó là năng lực để cảm hóa học sinh. Việc dùng nhân cách để giáo dục nhân cách chính là việc người thầy dùng nhân cách của mình để tác động vào học sinh, dạy học sinh bằng chính nhân cách của mình.
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Thực tế trong công tác chủ nhiệm lớp và giáo dục học sinh chưa ngoan của lớp chủ nhiệm ở các năm trước, việc áp dụng các biện pháp trên đã mang lại những hiệu quả giáo dục nhất định: Đa số học sinh chăm ngoan, lễ phép, vân lời thầy cô giáo, thực hiện tốt nội quy học sinh.
Năm học 2009 – 2010 vừa qua, lớp tôi chủ nhiệm đạt được kết quả giáo dục như sau:
+ Học sinh có hạnh kiểm tốt 97,85%.
+ Học sinh có hạnh kiểm khá 2,15%.
+ Không có học sinh có hạnh kiểm trung bình và yếu.
Phần kết luận
I. Những bài học kinh nghiệm:
Qua thực tế áp dụng, tôi nhận thấy để giáo dục học sinh chưa ngoan ở lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm cần:
- Hiểu rõ từng đối tượng học sinh.
- Xây dựng kế hoạch rõ ràng, cụ thể.
- Thực hiện tốt công tác phối hợp.
- Kết hợp tốt ba môi trường giáo dục: Gia đình - Nhà trường - Xã hội.
- Bản thân giáo viên có uy tín về chuyên môn nghiệp vụ lẫn uy tín về đạo đức.
- Tận tâm với nghề. Kiên trì, nhẫn nại trong công tác.
- Lắng nghe, thấu hiểu và là “Người bạn lớn” của học sinh.
II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:
Sáng kiến kinh nghiệm nhằm định hướng về những hình thức, những biện pháp giáo dục có hiệu quả các đối tượng học sinh chưa ngoan. 
Giúp các em hình thành và phát triển nhân cách con người mới, trở thành người có ích cho xã hội.
III. Khả năng ứng dụng, triển khai:
Đề tài này có thể triển khai và cùng thực hiện ở các lớp 8, mở rộng đến các khối lớp trong toàn cấp của bậc Trung học cơ sở. Đề tài này có tính khả thi, sát với thực tế địa phương và nhà trường. Bản thân tôi đã ứng dụng trong năm học qua và đã đạt được hiệu quả đào tạo như nói trên.
IV. Những kiến nghị, đề xuất:
Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp chịu trách nhiệm đồng thời là người tiên phong trong giáo dục đạo đức học sinh chưa ngoan ở lớp. Để thực hiện tốt vai trò, chức năng của người giáo viên chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm rất cần sự hỗ trợ, hợp tác. Vậy nên:
- Với Ban giám hiệu: Cần tạo điều kiện nhiều hơn nữa trong việc giúp đỡ, hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm xử lý học sinh chưa ngoan vi phạm nhiều lần, có nhiều cuộc trò chuyện, trao đổi riêng với các học sinh chưa ngoan.
- Với phụ huynh học sinh cần quan tâm nhiều hơn nữa đời sống tình cảm, có hiểu biết rõ về diễn biến phát triển tâm sinh lý của con em, thường xuyên liên lạc với nhà trường, nhất là với giáo viên chủ nhiệm.
- Với giáo viên bộ môn và các tổ chức đoàn thể: Tạo cơ hội để các em được thể hiện mình, được trở nên tốt hơn trước tập thể. Cần động viên, khích lệ kịp thời các học sinh chưa ngoan khi thấy các em có sự chuyển biến tích cực.
Qua đề tài nghiên cứu này, mong quí đồng nghiệp cùng tham khảo, chia sẻ và đóng góp ý kiến để tìm ra giải pháp giáo dục học sinh chưa ngoan hữu hiệu nhất./.
Tài liệu tham khảo:
1. Bônđưrep, 1982, Người Giáo viên chủ nhiệm, Nhà xuất bản TP. Hồ Chí Minh, 80 trang.
2. GS Nguyễn Minh Thuyết, “Người thầy – người bạn lớn”, Báo điện tử Đại biểu nhân dân, trang Văn hóa – Giáo dục.
3. Phạm Thị Hải Anh, Thanh Thủy, “ Giáo dục đạo đức cho học sinh”, “Giáo viên chủ nhiệm – Chiếc cầu nối đa chiều”, nguồn Giáo dục và Đào tạo online.
Phụ lục 
 MỘT SỐ CÂU HỎI KHẢO SÁT HỌC SINH KHỐI 8.
( TRÍCH)
Chú ý: Các câu trả lời của các bạn không ảnh hưởng đến việc xếp loại hạnh kiểm và học tập trên lớp mà nhằm góp phần vào phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài khoa học trong giáo dục.
1. Bạn hãy điền vào một số thông tin dưới đây:
Thông tin cá nhân (có thể không ghi): Họ tên  Lớp
Sở thích cá nhân:
Sở trường:
Số người trong gia đình:, là con thứ  trong gia đình:,số anh chị em:
Mơ ước hiện tại:
Mơ ước tương lai:
Học lực năm học trước: Hạnh kiểm năm học trước:
2. Bạn đã bằng lòng với kết quả HL và HK năm trước chưa? 
a. Bằng lòng. 
b. Chưa bằng lòng. 
3. Bạn làm gì vào ngày nghỉ cuối tuần (chủ nhật)?
Ôn bài, đọc sách báo.
Xem phim.
Chơi game.
Trả lời khác: 
4. Bạn có thường giúp đỡ cha mẹ việc nhà không?
a. Có.
b. Không.
5. Theo bạn việc học tập có quan trọng không? 
a. Quan trọng. 
b. Không quan trọng. 
6. Theo bạn, tập thể lớp của bạn là một tập thể đoàn kết?
a. Phải. Những biểu hiện của sự đoàn kết: 
b. Không. Những biểu hiện của sự mất đoàn kết: 
7. Theo bạn quan sát, lớp bạn có bao nhiêu bạn học sinh chưa ngoan? 
Nam:  Nữ:  
8. Bạn tự xếp mình thuộc diện nào sau đây:
a. Rất ngoan.
b. Ngoan.
c. Chưa ngoan.
9. Bạn nhận thấy bản thân có chăm học không?
a. Có.
b. Không.
10. Bạn thích đi học không? 
a. Thích. 
b. Không. 
11. Bạn hãy nhận xét về tình hình đạo đức hiện nay của HS? 
Đa số ngoan.
Đa số ngoan, một số đạo đức sa sút.
d. Trả lời khác: 
12. Theo bạn, đâu là sự ảnh hưởng lớn nhất đối với đạo đức của HS hiện nay?
a. Gia đình.
b. Nhà trường.
c. Bạn bè.
d. Trả lời khác: 
13. Thời gian bạn tự học ở nhà là bao nhiêu giờ? 
.tiếng / ngày.
14. Cha mẹ bạn quan tâm đến bạn như hiện nay đối với bạn là:
a. Đủ.
b. Chưa đủ.
c. Trả lời khác: 
15. Thầy cô quan tâm đến bạn như hiện nay đối với bạn là:
a. Đủ.
b. Chưa đủ.
c. Trả lời khác: 
16. Bạn cần cha mẹ quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập.
Tâm lý.
c. Trả lời khác: 
17. Bạn cần thầy cô quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập.
Tâm lý.
c. Trả lời khác: 
18. Bạn cần thầy cô chủ nhiệm quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập.
Tâm lý.
c. Trả lời khác: 
19. Bạn có cho rằng “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”? 
Có.
Không.
20. Bạn hãy chọn các đức tính về một giáo viên chủ nhiệm mà bạn mơ ước sẽ gặp trong tương lai (Gợi ý: Có thể chọn tùy thích nhiều đức tính cùng lúc). 
 Đạo đức tác phong tốt, tầm hiểu biết rộng.
 Biết lắng nghe.
 Quan tâm đến HS.
 Là “người bạn lớn” của HS.
 Nghiêm khắc.
 Vui tính.
 Gương mẫu. 
 Khó tính. 
 Trả lời khác: .
Cảm ơn các bạn!
 THỐNG KÊ KẾT QUẢ KHẢO SÁT HỌC SINH KHỐI 8.
(KẾT QUẢ THỐNG KÊ TỪ 145 PHIẾU KHẢO SÁT)
2. Bạn đã bằng lòng với kết quả HL và HK năm trước chưa? 
Bằng lòng: 31,7 %
Chưa bằng lòng: 68,3 % 
3. Bạn làm gì vào ngày nghỉ cuối tuần (chủ nhật)?
Ôn bài, đọc sách báo: 20 %
Xem phim: 31,8 %
Chơi game: 18,6 %
Trả lời khác: + Đến các lớp học thêm: 7,5%
+ Ôn bài, xem phim: 22,1 %
4. Bạn có thường giúp đỡ cha mẹ việc nhà không?
Có: 67,6 %
Không: 32,4 %
5. Theo bạn việc học tập có quan trọng không? 
Quan trọng: 97,2 %
Không quan trọng: 2,8 %
6. Theo bạn, tập thể lớp của bạn là một tập thể đoàn kết?
Phải: 47,6 %. Những biểu hiện của sự đoàn kết: 
+ Giúp đỡ nhau trong học tập.
+ Hòa đồng, cùng tham gia hoạt động tập thể.
Không: 52,4 %. Những biểu hiện của sự mất đoàn kết: 
+ Chơi theo nhóm.
+ Đánh nhau, thiếu sự tôn trọng lẫn nhau.
7. Theo bạn quan sát, lớp bạn có bao nhiêu bạn học sinh chưa ngoan? 
Nam: 27 HS. Nữ: 06 HS. (Toàn khối).
8. Bạn tự xếp mình thuộc diện nào sau đây:
Rất ngoan: 22,8 %
Ngoan: 64,1 %
Chưa ngoan: 13,1 %
9. Bạn nhận thấy bản thân có chăm học không?
Có: 55,2 %
Không: 44,8 %
10. Bạn thích đi học không? 
Thích: 80,7 %
Không thích: 15,2 %
Không biết: 4,1 %
11. Bạn hãy nhận xét về tình hình đạo đức hiện nay của HS? 
Đa số ngoan: 9,7 %
Đa số ngoan, một số đạo đức sa sút: 90,3 %
12. Theo bạn, đâu là sự ảnh hưởng lớn nhất đối với đạo đức của HS hiện nay?
Gia đình: 22,8 %
Nhà trường: 13,1 %
Bạn bè: 18,6 %
Trả lời khác: + Cả gia đình, nhà trường và bạn bè: 42,1 %
+ Bạn bè và lối sống hiện đại: 3,4 %
13. Thời gian bạn tự học ở nhà là bao nhiêu giờ? 
+ 01 tiếng / ngày: 17,2 % + 02 tiếng / ngày: 25,5 %
+ 03 tiếng / ngày: 35,2 % + 04 tiếng / ngày: 22,1 %
14. Cha mẹ bạn quan tâm đến bạn như hiện nay đối với bạn là:
Đủ: 80,7 %
Chưa đủ: 19,3 %
Trả lời khác: 0 %
15. Thầy cô quan tâm đến bạn như hiện nay đối với bạn là:
Đủ: 95,2 %
Chưa đủ: 4,8 %
Trả lời khác: 0 %
16. Bạn cần cha mẹ quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập:13,1 %
Tâm lý: 13,8 %
Trả lời khác: + Cả học tập và tâm lí: 65,5 %
+ Hiểu sở thích của con: 7,6 %
17. Bạn cần thầy cô quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập: 23,4 %
Tâm lý: 14,5 %
Trả lời khác: Cả học tập và tâm lí: 62,1 %
18. Bạn cần thầy cô chủ nhiệm quan tâm đến bạn về điều gì nhất?
Học tập: 28,3 %
Tâm lý:13,1 %
Trả lời khác: + Cả học tập và tâm lí: 52,4 %
+ Khả năng của HS: 6,2 %
19. Bạn có cho rằng “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”? 
Có: 78,6 %
Không: 21,4 %
20. Bạn hãy chọn các đức tính về một giáo viên chủ nhiệm mà bạn mơ ước sẽ gặp trong tương lai (Gợi ý: Có thể chọn tùy thích nhiều đức tính cùng lúc). 
 Đạo đức tác phong tốt, tầm hiểu biết rộng: 100 %
 Biết “lắng nghe”: 84,8 %
 Quan tâm đến HS: 100 %
 Là “người bạn lớn” của HS: 85,5 %
 Nghiêm khắc: 84,8 %
 Vui tính: 100 %
 Gương mẫu: 100 %
 Khó tính: 1,4 % 
 Trả lời khác:
+ Đối xử công bằng, hiểu tâm lí HS: 80,7 %
+ Bề ngoài tỏ ra rất khó tính nhưng luôn thương yêu, quan tâm HS: 82,1 %
Mục lục:
Phần mở đầu
I. Bối cảnh đề tài	Trang 1
II. Lý do chọn đề tài	Trang 1
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu	Trang 2
IV. Mục đích nghiên cứu	Trang 2
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu	Trang 2
Phần nội dung
I. Cơ sở lí luận	Trang 2 
II. Thực trạng của vấn đề	Trang 3
III. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề	 Trang 4, 5, 6, 7, 8.
IV. Hiệu quả của SKKN	Trang 9
Phần kết luận	 
I. Những bài học kinh nghiệm	Trang 10
II. Ý nghĩa của SKKN	Trang 10
III. Khả năng ứng dụng, triển khai	Trang 10
IV. Những kiến nghị, đề xuất	Trang 10
Tài liệu tham khảo	Trang 12
Phụ lục	Trang 13,14,
 15,16,17,18.
Mục lục	Trang 19