Sáng kiến kinh nghiệm Một số trò chơi ứng dụng trong dạy học môn Toán nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

 kiện cơ sở vật chất của lớp học, không gian tổ chức trò chơi, những 
đồ dùng học tập có sẵn hoặc tự làm ra các vật dụng cần thiết phục vụ cho việc tổ chức trò chơi. 
Giai đoạn 2: Lựa chọn trò chơi, xác định mục tiêu của trò chơi. 
Bước 4. GV lựa chọn trò chơi phải đáp ứng mục đích, yêu cầu nội dung của bài học giúp học sinh 
lĩnh hội nội dung kiến thức, tạo hứng thú giúp các em tích cực tham gia xây dựng bài và khắc sâu 
kiến thức, lựa chọn trò chơi phải phù hợp với dung lượng kiến thức bài học, vừa sức với học sinh. 
Bước 5. Xác định mục tiêu của trò chơi. Trò chơi này để làm gì? Học sinh học được gì qua trò chơi 
này? Thông qua trò chơi học sinh rèn luyện được những kĩ năng gì? Phát triển những năng lực nào? 
Bước 6. Xác định thời điểm tổ chức trò chơi. Tổ chức trước khi bắt đầu bài học mới hay sau bài học. 
Giai đoạn 3: Tổ chức trò chơi 
Bước 7. Xác định cấu trúc của một trò chơi 
+ Tên trò chơi và mục tiêu của trò chơi 
+ Số người tham gia trò chơi 
+ Nêu cách chơi, luật chơi. 
+ Phương pháp đánh giá, quy định thưởng phạt. 
Bước 8. Hướng dẫn cách chơi trò chơi 
Bước 9. Tiến hành chơi 
Bước 10. Nhận xét kết quả chơi và đánh giá. 
2. Một số trò chơi trong dạy học môn Toán. 
2.1. Trò chơi “Mảnh ghép” 
a) Mục tiêu 
- Sử dụng khi kiểm tra bài cũ hoặc củng cố khắc sâu kiến thức trọng tâm của bài học hay một 
đơn vị kiến thức mới một cách lôgic. Tạo không khí thoải mái, tăng hứng thú học tập cho 
học sinh qua đó phát triển phẩm chất năng lực của học sinh. 
b) Chuẩn bị 
- Giáo viên chuẩn bị sẵn các mảnh ghép hình tam giác, tứ giác, ngũ giác, lục giác,mỗi 
mảnh ghép ghi các câu hỏi – câu trả lời nối tiếp nhau có nội dung liên quan đến bài học. 
Các mảnh ghép có thể thiết kế trên giấy bìa cứng, cắt thành nhiều mảnh ghép khác nhau, 
có thể đánh máy, viết tay rồi phô tô. 
c) Cách chơi 
- Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm trung bình từ 6 – 8 học sinh, mỗi nhóm được 
phát bộ các mảnh ghép đã được xáo trộn. 
d) Luật chơi 
- Thời gian chơi khoảng 8 phút. Nhóm nào hoàn thiện số lượng các mảnh ghép nhanh và 
chính xác nhất sẽ giành chiến thắng. Tuy nhiên nếu hết thời gian quy định mà các nhóm 
chưa làm xong thì tính nhóm nào ghép được nhiều mảnh ghép nhất sẽ chiến thắng. Giáo 
viên chiếu đáp án cho các nhóm chấm chéo.( nên đánh số trên các mảnh ghép để học sinh 
dễ kiểm tra đáp án). 
e) Hướng phát triển. 
- Giáo viên có thể cho các nhóm thiết kế bộ mảnh ghép ở nhà dựa trên chủ đề ôn tập, sau đó 
các nhóm tráo đổi bộ mảnh ghép và thực hiện trò chơi luật như trên. Trò chơi có thể áp 
dụng cho hoạt động khởi động hoặc củng cố bài học trong các tiết luyện tập, ôn tập chương 
phần hệ thống lý thuyết và ôn tập các công thức, quy tắc. 
- Ví dụ 
Dạy học tiết 17 “ BÀI TÂP CUỐI CHƯƠNG II” chương trình Toán 11, kết nối tri thức. 
Hoạt động nhóm “Ôn tập các CÔNG THỨC CSC- CSN” 
Bước 1: Giới thiệu tên trò chơi “Mảnh ghép LINH HOẠT” 
Mục đích của trò chơi: Thông qua trò chơi củng cố các kiến thức về các công thức 
CSC,CSN. 
Bước 2: Hướng dẫn học sinh thực hiện trò chơi. Lớp chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm sẽ được 
phát các mảnh ghép , trên đó có chứa các đơn vị kiến thức khác nhau về các công thức trong 
chương 2 
Hoạt động 1: Các nhóm ghép mảnh ghép theo nội dung về công thức trong hai bài cấp số 
cộng và cấp số nhân. 
Hoạt động 2: Các nhóm ghép mảnh ghép theo nội dung sau : 
 - Cho một cấp số cộng ( )nu có số hạng đầu 1u và công sai d thì số hạng tổng quát nu được 
xác định bởi công thức: ( )1 1 , 2nu u n d n= + −  . 
- Đặt 1 2 ...n nS u u u= + + + Khi đó: 
( )
1
1
2
n
n n d
S nu
−
= + . 
Để chứng minh dãy số 
( )nu là một cấp số cộng, ta xét 1n nd u u+= − 
Nếu d là hằng số thì 
( )nu là một cấp số cộng với công sai d . 
 Nếu d phụ thuộc vào n thì 
( )nu không là cấp số cộng. 
- Nếu một cấp số nhân có số hạng đầu 1u và công bội q thì số hạng tổng quát nu của nó 
được xác định bởi công thức: ( )11 , 2.
n
nu u q n
−= 
- Cho cấp số nhân ( )nu với công bội 1 q . Đặt 1 2= + ++n nS u u u . Khi đó: 
( )1 1
.
1
−
=
−
n
n
u q
S
q
- Nếu 
*0,nu n  ¥ thì ta lập tỷ số 
1n
n
u
k
u
+ =
Nếu k là hằng số thì 
( )nu là một cấp số nhân với công bội q k= . 
o Nếu k phụ thuộc vào n thì 
( )nu không là cấp số nhân. 
Nhiệm vụ mỗi nhóm là trong vòng 5 phút, ghép các mảnh ghép theo nội dung tương ứng. 
Nhóm nào ghép xong đầu tiên trong vòng 5 phút được tối đa 10 điểm cộng, các nhóm chậm 
hơn sẽ giảm mỗi lượt 2 điểm. 
Bước 3: Các nhóm tổ chức và tiến hành chơi. 
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả trò chơi. Giáo viên cho đại diện nhóm lên báo cáo , 
thuyết trình về kết quả của nhóm mình. Hoạt động này vừa giúp học sinh củng cố kiến 
thức về các phép toán trên tập hợp, vừa rèn luyện khả năng thuyết trình trước đám đông. 
Đây là một kĩ năng cần thiết cho học sinh trong giai đoạn hiện nay mà giáo viên cần rèn 
luyện cho học sinh. 
- Giáo viên nhận xét thái độ tham gia trò chơi của các nhóm và công bố kết quả. 
 2.2. Trò chơi “Rung chuông vàng” 
a) Mục tiêu: Ôn tập những kiến thức trọng tâm, củng cố khắc sâu các kiến thức đã học, ôn tập các 
dạng bài tập cơ bản ở mức độ nhận biết, thông hiểu. Phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, tạo 
không khí vui vẻ, thoải mái, tạo hứng thú học tập cho học sinh. 
b) Chuẩn bị: Dựa trên kiến thức trọng tâm cần ôn tập, giáo viên chuẩn bị các câu hỏi. 
c) Cách chơi: Có thể chia đội để chơi hoặc chơi cá nhân. Yêu cầu mỗi học sinh chuẩn bị một tờ giấy 
làm bảng để ghi đáp án cho các câu hỏi. 
d) Luật chơi 
Trò chơi “Rung chuông vàng”: mô phỏng theo chương trình “Rung chuông vàng” với khoảng từ 5 
câu hỏi trở lên (số lượng câu hỏi có thể thay đổi) tăng dần độ khó. Sau khi có tín hiệu học sinh sẽ giơ 
câu trả lời của mình lên. Nếu chơi theo hình thức cá nhân thì người thắng cuộc là người trả lời được 
đến câu hỏi cuối cùng. Nếu chơi theo đội thì đội thắng là đội còn nhiều người trên sàn thi đấu nhất ở 
câu hỏi cuối cùng. Trò chơi rung chuông vàng có thể sử dụng trong khâu hình thành kiến thức hoặc có 
sử dụng để đánh giá quá trình. 
Ví dụ về trò chơi “Rung chuông vàng” sử dụng để dạy học bài “Hệ thức lượng trong tam giác” 
Câu hỏi 1: Cho tam giác có µ 04, 6, 120 .AB AC A= = = Tính độ dài cạnh BC ? 
Đáp án: 2 19BC = 
Câu hỏi 2: Cho ABC có BC a= , · 120BAC =  . Tính bán kính đường tròn ngoại tiếp ABC ? 
Đáp án: Bán kính đường tròn ngoại tiếp ABC là 
3
3
a
R = 
Câu hỏi 3: Cho tam giác ABC có 7; 8; 5a b c= = = . Tính diện tích S của tam giác ABC ? 
Đáp án: 10 3S = 
Câu hỏi 4: Cho tam giác ABC vuông tại A có 6 cmAC = , 10 cmBC = . Tính bán kính đường tròn 
nội tiếp tam giác ABC ? 
Đáp án: 2r = ( r là bán kính đường tròn nội tiếp tam giác ABC ) 
Câu hỏi 5: Cho tam giác ABC có 7b = , 5c = , 
3
cos
5
A = . Tính độ dài đường cao ah của tam giác 
ABC ? 
Đáp số: 
7 2
2
ah = 
Câu hỏi 6: Tam giác ABC có góc A nhọn, 5AB = , 8AC = , diện tích bằng 12. Tính độ dài cạnh .BC 
Đáp số: 5BC = . 
2.3. Trò chơi “ Ô cửa bí mật” 
a) Mục tiêu: Ôn tập những kiến thức trọng tâm, củng cố khắc sâu các kiến thức đã học, ôn tập các 
dạng bài tập cơ bản ở mức độ nhận biết, thông hiểu. Phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, tạo 
không khí vui vẻ, thoải mái, tạo hứng thú học tập cho học sinh. 
b) Chuẩn bị: Dựa trên kiến thức trọng tâm cần ôn tập giáo viên chuẩn bị ẩn số cần đi tìm, số lượng 
mảnh ghép để ghép thành bức tranh. 
c) Cách chơi: Giáo viên chia lớp thành các nhóm. Các cặp đôi giơ tay giành quyền chọn câu hỏi, đưa 
ra câu trả lời để lật mở các mảnh ghép của ẩn số cần tìm. 
d) Luật chơi: Thời gian chơi 5 phút. Mỗi nhóm sẽ lựa chọn câu hỏi và trả lời, mỗi câu trả lời đúng sẽ 
giành được 20 điểm, nếu nhóm nào tìm ra ẩn số trước khi xuất hiện mảnh ghép số 1 sẽ được 100 
điểm, mảnh ghép số 2 được 80 điểm, mảnh ghép số 3 được 60 điểm, mảnh ghép số 4 được được 
40 điểm. 
e) Hướng phát triển: Giáo viên đặt ẩn số là các sự kiện lịch sử hoặc nhân vật lịch sử Việt Nam hoặc 
thế giới, các nhà toán học Việt Nam hoặc thế giới nhằm mục đích tạo sự tích hợp liên môn giữa 
các môn học. Có thể áp dụng trò chơi cho các tiết ôn tập, bài tập. 
Ví dụ về trò chơi “Ô cửa bí mật” sử dụng để dạy học bài “Tích vô hướng của hai vectơ” 
ABC
 Câu 1. Biết a
r
, b
r
0 
r
 và . .= −
r r r r
a b a b . Câu nào sau đây đúng 
A.
r
a và 
r
b cùng hướng. 
B. ( ) 0, 120a b =
r r
. 
C.
r
a và 
r
b ngược hướng. 
D. A, B, C đều sai. 
Câu 2. Tính ( ),
r r
a b biết 
1
. .
2
= −
r r r r
a b a b , ( a
r
, b
r
0 
r
) 
A.
o120 . B.
o135 . C.
o150 . D.
o60 . 
Câu 3. Cho tam giác đều ABC cạnh bằng a và H là trung điểm BC . Tính .AH CA
uuur uuur
A.
23
4
a
. B.
23
4
− a
. C.
23
2
a
. D.
23
2
− a
. 
Câu 4. Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a . Tính .( )AC AB AD+
uuur uuur uuur
A.
2a . B.
22a . C.
2
2
a
. D.
24a . 
Kết quả của bức tranh sau khi lật mở 4 ô cửa 
2.4. Trò chơi “ Vòng quay may mắn” 
a) Mục tiêu: Ôn tập những kiến thức trọng tâm, củng cố khắc sâu các kiến thức đã học, ôn tập các 
dạng bài tập cơ bản. 
b) Mục tiêu: Ôn tập kiến thức trọng tâm, củng cố khắc sâu kiến thức đã học, ôn tập các dạng bài tập 
cơ bản ở mức độ nhận biết, thông hiểu. Phát triển phẩm chất năng lực học sinh, tạo không khí vui 
vẻ, thoải mái, tạo hứng thú học tập cho học sinh. 
1 2
3 4
c) Chuẩn bị: Dựa trên kiến thức trọng tâm cần ôn tập, củng cố. Giáo viên chuẩn bị một bộ các câu 
hỏi bao gồm số câu hỏi là 6 câu, 9 câu, 10 câuThiết kế câu hỏi, vòng quay may mắn trên ứng 
dụng powerpoint, hoặc trên random. 
d) Cách chơi: giáo viên chia lớp thành nhóm nhỏ hoặc chia lớp thành các cặp đôi. Mỗi nhóm hoặc 
cặp đôi sẽ chọn một câu hỏi trong bộ câu hỏi, nếu trả lời đúng sẽ được quay vòng quay may 
mắn để chọn được số điểm cho đội của mình. 
e) Luật chơi: thời gian từ 5 đến 8 phút. Mỗi nhóm hoặc cặp đôi sẽ chọn một câu hỏi trong bộ câu 
hỏi, nếu trả lời đúng sẽ được quay vòng quay may mắn để chọn được số điểm cho đội của 
mình. 
Nếu trả lời sai thì đội khác sẽ giành quyền trả lời và nếu trả lời đúng sẽ được quay vòng quay 
may mắn về cho đội đó. Kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm nhất sẽ giành chiến thắng và sẽ 
được chọn phần thưởng cho đội mình. 
f) Hướng phát triển: giáo viên cho học sinh tự thiết kế các bộ câu hỏi tương ứng với các nội dung 
câu hỏi ôn tập ở mức độ nhận biết, thông hiểu. Có thể áp dụng trò chơi cho các tiết ôn tập, bài 
tập. 
Hoạt động nhóm : Củng cố bài học 
Hoạt động 1: Giới thiệu trò chơi “Vòng quay may mắn” 
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh thực hiện trò chơi 
Hoạt động 3: Nhận xét và đánh giá kết quả trò chơi. Tổng hợp kết quả trò chơi, công bố nhóm 
chiến thắng. Đánh giá hoạt động. 
Ví dụ dạy học tiết “Ôn tập chương II” Toán 11 
Câu 1. Cho cấp số cộng ( )nu có: 1 0,1; 1u d= − = . Khẳng định nào sau đây là đúng? 
A. Số hạng thứ 7 của cấp số cộng này là: 0,6. B. Cấp số cộng này không có hai số 0,5 và 0,6. 
C. Số hạng thứ 6 của cấp số cộng này là: 0,5. D. Số hạng thứ 4 của cấp số cộng này là: 3,9. 
Câu 2. Cho cấp số cộng ( )nu có: 1 80,3; 8u u= − = . Khẳng định nào sau đây là sai? 
A. Số hạng thứ 2 của cấp số cộng này là: 1,4. B. Số hạng thứ 3 của cấp số cộng này là: 2,5. 
C. Số hạng thứ 4 của cấp số cộng này là: 3,6. D. Số hạng thứ 7 của cấp số cộng này là: 7,7. 
Câu 3. Cho cấp số cộng ( )nu có 4 1412; 18u u= − = . Tìm u1, d của cấp số cộng? 
A. 1 20, 3u d= = − . B. 1 22, 3u d= − = . C. 1 21, 3u d= − = − . D. 1 21, 3u d= − = − . 
Câu 4. Cho một cấp số cộng có 1
1 1
;
2 2
u d= − = . Hãy chọn kết quả đúng 
A. Dạng khai triển: 
1 1
;0;1; ;1....
2 2
− B. Dạng khai triển: 
1 1 1
;0; ;0; .....
2 2 2
− 
C. Dạng khai triển: 
1 3 5
;1; ;2; ;.....
2 2 2
 D. Dạng khai triển: 
1 1 3
;0; ;1; .....
2 2 2
− 
Câu 5. Cho dãy số ( )nu với: 7 2nu n= − . Khẳng định nào sau đây là sai? 
A. 3 số hạng đầu của dãy: 1 2 35; 3; 1u u u= = = . B. Số hạng thứ n + 1: 1 8 2nu n+ = − . 
C. Là cấp số cộng có d = – 2. D. Số hạng thứ 4: 4 1u = − . 
Câu 6. Công thức nào sau đây là đúng với cấp số cộng có số hạng đầu 1u , công sai d, 2.n ? 
A. 1nu u d= + . B. ( )1 1nu u n d= + + C. ( )1 1nu u n d= − − D. ( )1 1nu u n d= + − . 
Câu 7. Cho một cấp số cộng có 1 63; 27u u= − = . Tìm d ? 
A. 5d = . B. 7d = . C. 6d = . D. 8d = . 
Câu 8. Cho một cấp số cộng có 1 8
1
; 26
3
u u= = Tìm d ? 
A. 
11
3
d = . B. 
3
11
d = . C. 
10
3
d = . D. 
3
10
d = . 
Câu 9. Cho cấp số cộng ( )nu có: 1 0,1; 0,1u d= − = . Số hạng thứ 7 của cấp số cộng này là: 
A. 1,6 . B. 6 . C. 0,5 . D. 0,6 . 
Câu 10. Viết ba số xen giữa các số 2 và 22 để được cấp số cộng có 5 số hạng. 
A. 7; 12; 17 . B. 6; 10;14 . C. 8;13;18 . D. 6;12;18 . 
2.5. Trò chơi “Xé túi mù” 
c) Mục tiêu 
- Sử dụng khi kiểm tra bài cũ hoặc củng cố khắc sâu kiến thức trọng tâm của bài học hay một 
đơn vị kiến thức mới một cách lôgic. Tạo không khí thoải mái, tăng hứng thú học tập cho 
học sinh qua đó phát triển phẩm chất năng lực của học sinh. 
d) Chuẩn bị 
- Giáo viên chuẩn bị sẵn các câu hỏi trong mỗi túi mù. Cách chơi 
 - Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm trung bình từ 6 – 8 học sinh. 
f) Luật chơi 
g) Thời gian chơi khoảng 10 phút. Nhóm nào xé túi mù chứa câu hỏi sẽ trả lời câu hỏi luôn. Tuy 
nhiên nếu hết thời gian quy định mà các nhóm chưa làm xong thì tính nhóm khác trả lời được sẽ 
giành chiến thắng và được xé túi mù chọn điểm cho mình. 
h) Hướng phát triển: giáo viên cho học sinh tự thiết kế các bộ câu hỏi tương ứng với các nội 
dung câu hỏi ôn tập ở mức độ nhận biết, thông hiểu. Có thể áp dụng trò chơi cho các tiết ôn 
tập, bài tập. 
3. Kết quả khảo sát 
Đối với lớp 11a12 trường THPT Hồng Lĩnh, lớp tôi đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Toán. 
Kiểm tra mức độ nhận thức môn Toán đầu năm 
KTTX lần 1 Yếu TB Khá G 
Lớp 11a12 0% 54,54% 39,4% 6.06% 
Sau khi các em học sinh được tiếp xúc với các tiết học có thiết kế các trò chơi, kết quả học tập 
có sự thay đổi rõ rệt 
KTTX lần 2 Yếu TB Khá G 
Lớp 11A12 0% 24,24% 60,61% 15,15% 
4. Kết luận 
 Biện pháp “MỘT SỐ TRÒ CHƠI ỨNG DỤNG TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN 
NHẰM GÂY HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH” đã khai thác và sử dụng trò chơi như một 
công cụ lồng ghép kiến thức vào đó để học sinh dễ nhớ, dễ hiểu và tạo hứng thú học tập, đem lại không 
khí sôi nổi cho lớp học, đồng thời rèn luyện cho các em khả năng tập trung, tư duy và phản xạ nhanh 
nhạy, tăng cường được kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, tư duy phản biện. Trong quá trình đổi mới 
phương pháp dạy học, bản thân tôi nhận thấy sử dụng trò chơi trong tiết học là một trong những phương 
pháp dạy học tiến bộ và có hiệu quả cao. Mỗi phương pháp, kĩ thuật dạy học theo cá nhân tôi đều có mặt 
tích cực và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại bài, đòi hỏi những điều kiện thực hiện riêng. Vì vậy 
giáo viên không nên lạm dụng phương pháp nào. 
 Biện pháp trình bày ở trên không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý 
của các bạn đồng nghiệp, quý thầy cô giáo để tôi có thể hoàn thiện, rút kinh nghiệm trong quá trình 
giảng dạy của mình.