Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học cho học sinh lớp 7

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ VINH TRƢỜNG THCS HƢNG LỘC
******************
ĐỀ CƢƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
"MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC CHO HỌC SINH LỚP 7"
Năm học: 2021 – 2022
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ VINH TRƢỜNG THCS HƢNG LỘC
******************
ĐỀ CƢƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
"MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC CHO HỌC SINH LỚP 7"
THUỘC MÔN TOÁN HỌC
Tác giả	: Lê Thị Thanh Hƣờng Điện thoại	:	0904.543.368 SKKN	:	Lần thứ 1
Năm học: 2021 – 2022
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học là một trong những nhiệm vụ quan trọng tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông, góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa trí, đức, thể, mĩ và phát triển tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.
“Phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tiễn” là một trong những nhiệm vụ của giáo dục toán học ở trường phổ thông đã được nêu ra trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018.
Trong dạy học Toán, giáo viên tổ chức các hoạt động trải nghiệm sẽ giúp học sinh có cơ hội tìm hiểu nguồn gốc của toán học, vận dụng toán học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn, thấy được toán học có nguồn gốc từ thực tiễn và quay trở lại phục vụ thực tiễn, vai trò của toán học trong cuộc sống.
Bản thân được giao nhiệm vụ dạy môn Toán lớp 7, tôi nhận thấy: Trong chương trình toán THCS, phân môn hình học được coi là khó đối với học sinh nói chung. Hình học lớp 6 là hình học trực quan, chuyển sang hình học lớp 7 các em bắt đầu tập lập luận vì vậy để bắt nguồn từ trực quan thì hoạt động trải nghiệm rất cần thiết. Qua hoạt động trải nghiệm góp phần hình thành cho học sinh năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực tự chủ và tự học, năng lực tính toán, năng lực ngôn ngữ.
Trên cơ sơ đó tôi tìm tòi và áp dụng đề tài “ Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học cho học sinh lớp 7”
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học toán nhằm thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học nâng cao chất lượng dạy học.
Khơi dậy hứng thú học tập cho học sinh trong môn toán, tạo không khí một tiết học sôi nổi, hứng khởi, học sinh thấy được toán học không khô khan, xa lạ, mà thấy được vẻ đẹp môn toán khi gắn liền với thực tiễn.
Phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác của học sinh trong các giờ học.
Hình thành và phát triển các phẩm chất và năng lực của học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm.
NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu lí luận về tổ chức hoạt động trải nghiệm toán học.
Nghiên cứu thực tiễn về thực trạng tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học toán, nhu cầu học sinh trong việc tham gia thực hiện các hoạt động trải
nghiệm trong giờ học môn toán cũng như việc tổ chức hoạt động trải nghiệm hiện nay trong các tiết dạy môn toán để có định hướng đổi mới.
Đề xuất được các biện pháp cụ thể : Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học cho học sinh lớp 7.
Đánh giá được tính hiệu quả, sự hứng thú, tích cực, chủ động của học sinh sau khi áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy.
PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Phương pháp nghiên cứu và tổng hợp tài liệu.
Phương pháp phỏng vấn điều tra.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
Phương pháp thống kê.
TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU:
Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2020 đến tháng 5/2021
Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 7A, 7G trường THCS Hưng Lộc
PHẦN II: NỘI DUNG
Cơ sở lí luận và thực tiễn:
Hiện nay các hoạt động trải nghiệm Toán học chưa thực sự được quan tâm trong dạy học Toán. Việc tổ chức hoạt động trải nghiệm còn mang tính hình thức; giáo viên chưa xác định đúng vai trò, cách thức thiết kế, tổ chức hoạt động trải nghiệm nên trong quá trình tổ chức chưa đạt kết quả như mong muốn. Cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm chưa đa dạng nên học sinh còn bỡ ngỡ, thờ ơ, chưa gây được hứng thú cho học sinh.
Bản thân dạy tại trường THCS Hưng Lộc, năm học 2020-2021 được phân công giảng dạy tại 2 lớp 7A và 7G qua khảo sát mức độ yêu thích môn hình học tôi thu được kết quả sau:
Bảng 1: Thống kê sở thích của học sinh về môn hình tháng 9/2020
Nội dung khảo sát
Số học sinh khảo sát
Tỉ lệ %
Em có thích học hình không?


- Rất thích
8
10,7
- Thích
10
13,3
- Bình thường
17
22,7
- Không thích
40
53,3

Bảng 2: Thống kê kết quả bài kiểm tra tháng 9/2020
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
15
20
19
25,3
30
40
11
14,7
Qua khảo sát cho thấy, học sinh chưa hứng thú với tiết học hình, nên kết quả bài kiểm tra chất lượng còn thấp. Tìm hiểu nguyên nhân tôi biết được, học sinh ở trường THCS Hưng Lộc, là vùng ngoại thành, học sinh chủ yếu học lực trung bình, chất lượng đại trà chưa cao, kĩ năng vận dụng toán học vào giải quyết các bài toán gắn liền với thức tiễn còn hạn chế. Chính vì vậy khi học toán, học sinh thấy rất xa lạ, khô khan, không thấy được vẻ đẹp của toán học trong thực tiễn nên không có hứng thú nhiều với môn học. Trên cơ sơ đó tôi tìm tòi và áp dụng đề tài “ Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học cho học sinh lớp 7”
Một số cách tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học lớp 7
Một số yêu cầu khi thiết kế hoạt động trải nghiệm toán học:
Lựa chọn nội dung toán học để thiết kế hoạt động trải nghiệm phải phù hợp, đảm bảo tính vừa sức với học sinh.
Hoạt động trải nghiệm phải bám sát mục tiêu của bài học, kiến thức không vượt quá chương trình.
Hoạt động trải nghiệm toán học phải đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn dạy học.
Tổ chức hoạt động trải nghiệm hình thành kiến thức mới.
Để tổ chức hoạt động trải nghiệm hình thành kiến thức có thể tiến hành trước tiết học hoặc trong tiết học. Tổ chức trải nghiệm trước tiết học giáo viên giao nhiệm vụ về nhà cho học sinh hoạt động, trải nghiệm, tìm tòi, khám phá để hỗ trợ cho bài học tiếp theo. Tổ chức trải nghiệm trong tiết học: giáo viên tổ chức cho học sinh tham gia vào các hoạt động cụ thể, tình huống cụ thể thông qua đó để hình thành kiến thức mới, hình thành cách thức chứng minh định lí, quy tắc.
Tổ chức hoạt động trải nghiệm vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Để tổ chức hoạt động trải nghiệm vận dụng kiến thức vào thực tiễn, giáo viên tổ chức các hoạt động trải nghiệm giải quyết các bài toán thực tiễn; tiến hành các ngoại khóa toán học như thực hành, đo đạc, dạy học trải nghiệm sáng tạo, stem 
PHẦN III: KẾT LUẬN
BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Đây là đề tài mà tôi đã áp dụng có hiệu quả tại trường THCS Hưng Lộc. Trong các tiết dạy, học sinh đều sôi nổi, hứng thú học tập, tích cực và tự giác tham gia vào các hoạt động của tiết học, hạn chế hiện tượng học sinh rụt rè, nhút nhát ngại tham gia xây dựng bài. Khi giáo viên tổ chức các hoạt động trải nghiệm, tất cả các em nhóm trưởng điều khiển rất tốt hoạt động của nhóm mình, thi đua với nhau để hoàn thành nhiệm vụ học tập, giải quyết vấn đề. Kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng trình bày bài làm của học sinh trở nên thành thục và có hiệu quả. Học sinh vui vẻ, phấn khởi, tích cực tìm tòi học hỏi, tạo sự ham mê học tập, yêu thích giờ học. Giờ học thực sự là nhu cầu, là niềm vui của học sinh, từ đó chất lượng được nâng lên.
Việc tiến hành tổ chức hoạt động trải nghiệm một cách thường xuyên, hiệu quả của bản thân đã tác động đến bộ phận giáo viên trong trường thay đổi cách nhìn nhận về hoạt động trải nghiệm trong dạy học, đổi mới phương pháp và hình thức dạy học, nâng cao chất lượng dạy học.
HƢỚNG PHỔ BIẾN VÀ ÁP DỤNG CỦA ĐỀ TÀI:
Đề tài “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học hình học cho học sinh lớp 7” phù hợp với nhiều đối tượng học sinh; phù hợp với thực tiễn của nhà trường và phù hợp với nhiều loại bài học khác nhau. Biện pháp đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. Các môn học khác có thể lựa chọn các cách tổ chức hoạt động trải nghiệm trên để vận dụng cho môn học của mình.