Sáng kiến kinh nghiệm Một số kĩ thuật dạy học trong hoạt động khởi động nhằm tạo hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi, khám phá kiến thức môn Toán lớp 11

khảo sát qua biểu mẫu bằng google form theo link:
https://docs.google.com/forms/d/13PdC2jijBC45tdIibbKS53BqzukgCJs cyNskvQyFQ8/edit
https://docs.google.com/forms/d/1bHa8xAagskwTEgqNZjtWX4YrpyN LAQ6RYWTnEkTh2HU/edit
Với thang đánh giá 04 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4): Không cấp thiết; Ít cấp thiết; Cấp thiết và Rất cấp thiết.
Không khả thi; Ít khả thi; Khả thi và Rất khả thi.
Đối tượng khảo sát
Chúng tôi tiến hành khảo sát cho 46 đối tượng gồm 19 giáo viên bộ môn Toán trường THPT chuyên Phan Bội Châu đã tham dự các hoạt động nêu trong giải pháp và 27 học sinh lớp 11C8 tham gia lớp thực nghiệm.
Kết quả khảo sát
Sự cấp thiết của các biện pháp đã đề xuất
Đánh giá sự cấp thiết của các biện pháp đề xuất
TT

Các biện pháp
Các thông số

X
Mức
1
Biện pháp 1: Sử dụng kĩ thuật Trạm vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,64

2
2
Biện pháp 2: Sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,52

3
3
Biện pháp 3: Sử dụng kĩ thuật Sơ đồ tư duy vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,68

1
Từ số liệu thu được ở bảng thấy trên có thể thấy các biện pháp đều được đánh giá là cấp thiết. Như vậy, giáo viên cần tăng cường các hoạt động khởi động để học sinh tham gia tích cực trong các hoạt động học tập, chủ động tiếp thu tri thức.
Tính khả thi của các biện pháp đề xuất
Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất
TT

Các biện pháp
Các thông số

X
Mức
1
Biện pháp 1: Sử dụng kĩ thuật Trạm vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,54

2
2
Biện pháp 2: Sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,43

3
3
Biện pháp 3: Sử dụng kĩ thuật Sơ đồ tư duy vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa.

3,69

1
Từ bảng số liệu thấy được tính khả thi của các giải pháp rất cao. Như vậy có thể áp dụng đề tài cho tất cả các khối lớp, cũng như áp dụng vào thực tế giảng dạy của các môn học khác.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN:
Với kết quả thu được, bước đầu cho phép tôi kết luận rằng:
Việc tổ chức hoạt động khởi động theo các hình thức trên có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển năng lực giải quyết, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, cho học sinh. Giúp các em có cơ hội học tập nhóm nhiều hơn, tự tin hơn, hăng hái hơn, tích cực hơn trong việc trình bày, trao đổi ý kiến và đưa ra quan điểm của cá nhân đồng thời phát huy được năng lực bản thân. Giúp học sinh áp dụng các kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể.
Qua việc tổ chức dạy học hoạt động khởi động ở một số bài dạy môn Toán lớp 11 theo các hình thức trên cho thấy việc dạy hoạt động khởi động là cần thiết, có hiệu quả, đem lại hứng thú cho học sinh trong suốt tiết học và có tính khả thi.
Đồng thời qua việc tổ chức dạy hoạt động khởi động theo các hình thức này đã giúp chúng tôi khám phá được những khả năng vốn có của học sinh như: khả năng thuyết trình của mỗi học sinh, khả năng lôi kéo, dẫn dắt các bạn cùng tham gia vào bài học, khả năng liên hệ thực tế, ... và sự khéo léo, sự hiểu biết của học sinh về các kiến thức trong nhiều vấn đề.
Và tôi thiết nghĩ, nếu chúng ta tổ chức được những tiết học như thế này thì sẽ giúp học sinh phát triển được những khả năng vốn có của mình.
KIẾN NGHỊ:
Kết quả thực nghiệm đã chứng minh việc áp dụng đề tài vào dạy học vừa khả thi mang lại hiệu quả dạy học cao, lại rất cấp thiết trong bối cảnh chương trình giáo dục hiện nay hướng đến phát triển năng lực toàn diện cho học sinh. Do đó có thể mở rộng áp dụng đề tài trong nhiều môn học khác, các trường THPT khác.
Đề tài này được viết xuất phát từ thực tế giảng dạy và đúc rút kinh nghiệm của bản thân chúng tôi trong hai năm 2022-2023, cùng với mong muốn tạo sự hứng thú cho học sinh, giúp học sinh tích cực, chủ động, sáng tạo hơn trong quá trình học tập và phát huy năng lực của bản thân. Tuy nhiên, để làm được như vậy đòi hỏi sự công phu của mỗi thầy, cô giáo, sự tận tâm, nỗ lực, sự đầu tư thời gian,
 của mỗi giáo viên.
Chúng tôi kính mong nhận được các đóng góp, ý kiến của các đồng nghiệp để đề tài được hoàn thiện hơn và thực sự bổ ích, góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
Phụ lục 1
PHỤ LỤC
Bảng 1: Khảo sát hoạt động khởi động của GVBM
TT
Nội dung khảo sát
Giáo viên

1
Thực hiện khởi động

A. Có

B. Không


2
Cơ sở tiến hành khởi động

A. Xuất phát từ nội dung bài học

B. Từ nội dung liên quan đến nội dung bài

C. Từ các nội dung liên quan đến tên bài

D. Từ nguồn khác


3
Mục tiêu của khởi động

A. Kiểm kê kiến thức của học sinh

B. Tạo ra hứng thú cho học sinh

C. Tạo ra “tình huống có vấn đề” để vào bài


4
Hình thức khởi động thường dùng

A. Tổ chức thành hoạt động

B. Dẫn dắt

C. Khác


5
Người thực hiện Khởi động

A. Giáo viên

B. Học sinh

C. Giáo viên và học sinh


6
Mức độ thu hút HS của khởi động

A. Mức độ cao

B. Mức độ TB

C. Mức độ thấp


7
Hiệu quả của khởi động

A. Hiệu quả cao

B. Hiệu quả trung bình

C. Hiệu quả thấp


Phụ lục 2
Bảng 2: Khảo sát học sinh về hoạt động khởi động
TT
Nội dung khảo sát
Học sinh

1
Em có học bài và chuẩn bị bài trước khi đến lớp
không

- Thường xuyên

- Thỉnh thoảng

- không


2
Em có quan tâm đến khởi động tiết học không?

- Mức độ cao

- Mức độ TB

- Mức độ thấp


3
Khởi động có giúp em định hướng được kiến thức mới cần tìm hiểu không?

- Định hướng tốt

- Chưa rõ ràng

- Không định hướng được


4
Em có chủ động tìm hiểu kiến thức để giải quyết vấn đề đặt ra trong khởi động không?

- Có

- Không


5
Nếu khởi động tạo cho em sự tò mò, em có muốn
tìm hiểu bài học để giải đáp vấn đề không?

- Có

- Không


Phụ lục 3
Kiểm tra 15 phút lớp 11C1 - 1
Họ và tên:	Trạm:
Câu 1: Em hãy nêu định nghĩa, điều kiện cần và đủ để một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng.
Câu 2: Hãy nêu các phương pháp chứng minh đường thẳng a vuông góc với đường thẳng b.
Câu 3: Cho hình chóp SABC có SA ^ ( ABC) . Tam giác ABC đều cạnh bằng a ,
1
5
1
3
SA = 2a . Côsin của góc giữa SB và mp( ABC) là:
A. 1
2
B.
C.
D. 2
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
AB = a, AD = 2a , là:
SA = 2a . Tan của góc giữa hai đường thẳng AB và SC
2
2

1
2
2
1
2 2
Câu 5: Cho hình chóp SABC có SA ^ ( ABC) . Tam giác ABC đều cạnh bằng a ,
3
17
17
3
4
3
SA = 2a . Tan của góc giữa SB và mp (S AC) là:
3
4

D.
Câu 6: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
1
5
1
2 5
5
AB = a, AD = 2a ,
SA = 2a . Tan của góc giữa đường thẳng SA và (SBD)
là:
A.
B.
C.	5
2
D. 2
Kiểm tra 15 phút lớp 11C1 – 2
Họ và tên:	Trạm: 
Câu 1: Nêu định nghĩa góc giữa đường thẳng và mặt phẳng, góc giữa hai đường thẳng.
..
Câu 2: Cho hình chóp SABC có SA ^ (ABC) . Tam giác ABC nhọn. Xác định
góc giữa đường thẳng SB và mp (SAC).
Câu 3: Cho hình chóp SABC có SA ^ ( ABC) . Tam giác ABC đều cạnh bằng 2 a ,
1
5
1
3
SA = 4a . Côsin của góc giữa SC và mp( ABC) là:
A. 1
2
B.
C.
D. 2
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
AB = a, AD = 2a , là:
SA = 2a . Tan của góc giữa hai đường thẳng CD và SB
2
2

1
2
2
1
2 2
Câu 5: Cho hình chóp SABC có SA ^ ( ABC) . Tam giác ABC đều cạnh bằng a ,
3
17
17
3
4
3
SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp (S AB) là:
3
4

D.
Câu 6: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
1
5
1
2 5
5
2 6
5
6
AB = a, AD = 2a , là:
SA = 2a . Cosin của góc giữa đường thẳng SA và (SBD)

D.
Kiểm tra 15 phút lớp 11C1 – 3
Họ và tên: 	Trạm:	
Câu 1: Nêu định định nghĩa góc giữa hai mặt phẳng.
Câu 2: Cho hình chóp SABC có SA ^ (ABC) . Tam giác ABC nhọn. Xác định
góc giữa đường thẳng SA và mp (SBC)
Câu 3: Cho hình chóp SABC có SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông cân tại B,
1
2
2
với AB = a , SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp (ABC) là:
1
2


2
3
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
AB = a, AD = 2a , SD là:
SA = 2a
. Cosin của góc giữa hai đường thẳng BC và
1
2

2	D.
2
5
2
1
3
Câu 5: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
1
2 2
AB = a, AD = 2a , SA = 2a . Tan của góc giữa đường thẳng SC và (SAD) là:
2
2

1
2
2
Câu 6: Cho hình chóp SABC có đáy là tam giác đều tâm O cạnh bằng a . Cho
3
11
1
2 11
1
11
biết SO ^ (ABC) , SA = 2a . Tan của góc giữa SO và mp (SBC) là:
3
11
D.
Kiểm tra 15 phút lớp 11C – 4
Họ và tên:	Trạm:
Câu 1: Em hãy nêu định nghĩa và điều kiện cần và đủ để đường thẳng vuông góc với mặt phẳng.
Câu 2: Cho hình chóp SABC có SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông tại B.
Chứng minh rằng tam giác SBC vuông.
Câu 3: Cho hình chóp tam giác SABC có SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông tại
B có
AB = a, BC = a
3, SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp(ABC) là:
2
1	B.
C.	2	D.
2
5
2
2
5
1
3 5
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . SA = 2a, AB = a, AD = 2a . Cosin của góc giữa SC và AD là:
2
3
5
3
D.
Câu 5: Cho hình chóp tam giác SABC có
SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông
tại B có
AB = a, BC = a
3, SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp(SAB) là:
3
A.
B.
C.
D.	3
2
1
3
3
5
3
Câu 6: Cho hình chóp SABC có
SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông tại A có
AB = a, AC = a
. Góc giữa SB và mp(ABC) là
450 . Tan của góc giữa
SA và mp(SBC) là:
2	B. 1	C.	3
2
D.	3
3
Kiểm tra 15 phút lớp 11C1 – 5
Họ và tên:	Trạm:
Câu 1: Nêu định nghĩa góc giữa đường thẳng và mặt phẳng, góc giữa hai đường thẳng.
Câu 2: Cho hình chóp SABC có góc giữa SB và mp (SAC)
SA ^ (ABC) . Tam giác ABC nhọn. Xác định
Câu 3: Cho hình chóp SABC có
SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông cân tại B,
1
2
2
với AB = a , SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp (ABC) là:
A. 1
2
B.
C.
D. 2
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
AB = a, AD = 2a , là:
SA = 2a . Tan của góc giữa hai đường thẳng CD và SB
2
2

1
2
2
1
2 2
Câu 5: Cho hình chóp SABC có SA ^ ( ABC) . Tam giác ABC đều cạnh bằng a ,
3
17
17
3
4
3
SA = 2a . Tan của góc giữa SB và mp (S AC) là:
3
4

D.
Câu 6: Cho hình chóp SABC có đáy là tam giác đều tâm O cạnh bằng 2a . Cho
3
11
1
2 11
3
2 11
biết SO ^ (ABC) , SA = 4a . Tan của góc giữa SO và mp(SBC) là
3
11
D.
Kiểm tra 15 phút lớp 11C1 – 6
Họ và tên:	Trạm:
Câu 1: Em hãy nêu định nghĩa và điều kiện cần và đủ để đường thẳng vuông góc với mặt phẳng.
Câu 2: Cho hình chóp SABCD có
SA ^ (ABCD) . ABCD là hình chữ nhật.
Chứng minh rằng tam giác SBC, SCD vuông.
Câu 3: Cho hình chóp tam giác SABC có
SA ^ (ABC) . Tam giác ABC vuông
tại B có
AB = a, BC = a
3, SA = 2a . Tan của góc giữa SC và mp(ABC) là:
2
1	B.
C.	2	D.
2
5
2
Câu 4: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . ABCD là hình chữ nhật và
2
5
1
3 5
SA = 4a, AB = 2a, AD = 4a . Cosin của góc giữa SC và AD là:
2
3
5
3
D.
Câu 5: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
AB = a, AD = 2a ,
SA = 2a . Tan của góc giữa đường thẳng SC và (SAD)
là:
2
2

1
2
2
1
2 2
Câu 6: Cho hình chóp SABCD có SA ^ ( ABCD) . Đáy ABCD là hình chữ nhật có
1
5
1
2 5
5
2 6
5
6
AB = a, AD = 2a , là:
SA = 2a . Cosin của góc giữa đường thẳng SA và (SBD)

D.
Phụ lục 4
Hình ảnh sản phẩm và các hoạt động khởi động của học sinh
Hình ảnh em Hoàng Đức – 11C8 thuyết trình khởi động tiết Ôn tập chương 4 bằng sơ đồ tư duy
Hình ảnh các học sinh lớp 11C8 làm việc nhóm xây dựng ý tưởng về thiết kế Sơ đồ tư duy cho chủ đề Giới hạn hàm số
Hình cảnh các nhóm học sinh lớp 11C9 chuẩn bị sơ đồ tư duy thuyết trình khởi động ôn tập chương 1 bằng sơ đồ tư duy
Hình ảnh sản phẩm hoạt động khởi động theo trạm tại lớp 11C9 chủ đề Hoán vị
- tổ hợp – chỉnh hợp
Hình ảnh sản phẩm bài kiểm tra 15 phút đầu giờ bằng hình thức hoạt động Trạm tại lớp 11C1
Hoạt động khởi động bằng kĩ thuạt mảnh ghép chủ đề Giới hạn tại lớp 11C1
Hình ảnh học sinh 11C8 tham gia trò chơi khởi động “Cuộc đua kì thú”
Phụ lục 5
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Kính chào Thầy/Cô/các em học sinh!
Hiện nay chúng tôi đã thực nghiệm xong đề tài ‘‘Một số kĩ thuật dạy học trong hoạt động khởi động nhằm tạo hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi, khám phá kiến thức môn Toán lớp 11”. Mục đích của đề tài là đổi mới phương pháp dạy học thông qua cách khởi động vào bài nhằm tạo hứng thú, kích thích tính tích cực của học sinh. Ở đây, chúng tôi lựa chọn biện pháp sử dụng các kĩ thuật dạy học tổ chức các hoạt động khởi động trong chương tình môn Toán lớp 11. Để khảo sát tính Cấp thiết của các giải pháp thực hiện trong đề tài, kính mong Thầy/Cô/các em học sinh giúp chúng tôi hoàn thành phiếu khảo sát này!
THÔNG TIN CÁ NHÂN
Họ và tên:
Đối tượng:	A. Giáo viên	B. Học sinh
NỘI DUNG KHẢO SÁT
Biện pháp 1: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Trạm vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất cấp thiết
Cấp thiết
Ít cấp thiết
Không cấp thiết
Biện pháp 2: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất cấp thiết
Cấp thiết
Ít cấp thiết
Không cấp thiết
Biện pháp 3: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Sơ đồ tư duy vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất cấp thiết
Cấp thiết
Ít cấp thiết
Không cấp thiết
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA ĐỀ TÀI
Kính chào Thầy/Cô/các em học sinh!
Hiện nay chúng tôi đã thực nghiệm xong đề tài ‘‘Một số kĩ thuật dạy học trong hoạt động khởi động nhằm tạo hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi, khám phá kiến thức môn Toán lớp 11”. Mục đích của đề tài là đổi mới phương pháp dạy học thông qua cách khởi động vào bài nhằm tạo hứng thú, kích thích tính tích cực của học sinh. Ở đây, chúng tôi lựa chọn biện pháp sử dụng các kĩ thuật dạy học tổ chức các hoạt động khởi động trong chương tình môn Toán lớp 11. Để khảo sát tính Khả thi của các giải pháp thực hiện trong đề tài, kính mong Thầy/Cô/các em học sinh giúp chúng tôi hoàn thành phiếu khảo sát này!
THÔNG TIN CÁ NHÂN
Họ và tên:
Đối tượng:	A. Giáo viên	B. Học sinh
NỘI DUNG KHẢO SÁT
Biện pháp 1: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Trạm vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất khả thi
Khả thi
Ít khả thi
Không khả thi
Biện pháp 2: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất khả thi
Khả thi
Ít khả thi
Không khả thi
Biện pháp 3: Theo Thầy/ Cô/ Các em HS biện pháp sử dụng kĩ thuật Sơ đồ tư duy vào một số hoạt động khởi động môn Toán trong các tiết học chính khóa là
Rất khả thi
Khả thi
Ít khả thi
Không khả thi