Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp kết hợp trò chơi trong dạy học toán để tăng hứng thú học tập cho học sinh lớp 3 tại trường Tiểu học Thanh Xuân Bắc

iá 2 000 đồng Người mua 3 chiếc thước kẻ. Người mua đưa 10 000 đồng Người bán phải suy nghĩ và trả lại: 4000 đồng
- Sau mỗi 1 lần 2 em đóng vai mua bán xong cho các bạn nhận xét, nếu đúng thì được chơi lần 2 và được thưởng một đồ dùng học tập. Nếu sai thì về chỗ để bạn khác lên chơi.
* Tổng kết: Khen nhưng em nghĩ ra cách trả tiền để người bán phải suy nghĩ trả lại khó và em biết tính để trả lại cho đúng là những "nhà kinh doanh giỏi".
Trò chơi " Về đúng nhà mình "
Dạy bài: Luyện tập; Ôn tập về hình học (Tr.89, 174 SGK Toán 3)
Mục tiêu: Ôn tập về các công thức tính chu vi, công thức tính diện tích các hình.
Chuẩn bị:
+ Các miếng bìa cắt hình ngôi nhà. Trên mỗi ngôi nhà đó có vẽ hình chữ nhật, hình vuông, hình tứ giác, hình tam giác.
+ Các tấm bìa có ghi các công thức sau:
Chu vi: a x 4
Chu vi: (a + b) x 2
Diện tích: a x a
Diện tích a x b
Cách chơi: Mỗi lần cho 4 học sinh cùng chơi, mỗi em đeo một miếng bìa trước ngực ghi các công thức đã chuẩn bị ở trên, rồi tập hợp thành hàng dọc, vừa đi vừa hát: “trời nắng, trời nắng thỏ đi tắm nắng, vươn vai vươn vai thỏ rung đôi tai”. Khi nghe giáo viên hô: “Mưa to rồi, mau về nhà thôi” thì lập tức các “chú
thỏ” phải về đúng nhà của mình (Tức ngôi nhà có hình công thức mình đang đeo).
Ai nhanh nhất được phong tặng “Chú thỏ nhanh nhất”, còn ai chậm thì bị phạt biểu diễn một trò vui hoặc trả lời các câu đố khác ví dụ như:
Diện tích chữ nhật là gì?
Lấy dài	tức thì có ngay.
Chu vi chữ nhật dễ thay! Lấy	nhân 2 là thành.
Thế còn diện tích hình vuông? Lấy cạnh	Tức thì hiện ra.
Trò chơi: Truyền điện
Mục tiêu:
+ Luyện tập và củng cố kỹ năng làm các phép tính nhân, chia, cộng trừ
+ Luyện phản xạ nhanh ở các em
Chuẩn bị: Không cần chuẩn bị bất kỳ đồ dùng nào
Cách chơi: Các em ngồi tại chỗ. Giáo viên gọi bắt đầu từ một em xung phong.
Ví dụ em hô to một số chẳng hạn “8 và chỉ nhanh vào em B bất kỳ để “truyền điện”. Lúc này em B phải nói tiếp, ví dụ “gấp 4 đơn vị rồi chỉ nhanh vào em C bất kỳ. Thế là em C phải nói tiếp “bằng 32”. Nếu C nói đúng thì được quyền hô to một số như A rồi chỉ vào một bạn D nào đó để “truyền điện” tiếp. Cứ làm như thế nếu bạn nào nói sai (chẳng hạn A nói “56 truyền cho B, mà B nói “giảm 4 lần, C đọc kết quả là 52. Như vậy C đọc kết quả sai) thì phải nhảy lò cò một vòng từ chỗ của mình lên bảng. Kết thúc khen và thưởng một tràng vỗ tay cho những bạn nói đúng và nhanh.
* Lưu ý:
+ Trò chơi này không cần phải chuẩn bị đồ dùng, giáo cụ...
+ Trò chơi này có thể áp dụng được vào nhiều bài
(Ví dụ: Luyện tập các bảng cộng trừ, nhân chia) và có thể thay đổi hình thức “truyền điện”. Ví dụ: Một em hô to 6 x 3 và chỉ vào em tiếp theo để truyền thì em này chỉ việc nói kết quả bằng 18.
+ Trò chơi này không cầu kỳ nhưng vẫn gây được không khí vui, sôi nổi, hào hứng trong giờ học cho các em.
Trò chơi: Thi quay kim đồng hồ
Dạy bài: Bài xem đồng hồ, Thực hành xem đồng hồ (Tr 13, 123 SGK Toán
3)
Mục tiêu:
+ Củng cố kỹ năng xem đồng hồ
+ Củng cố nhận biết các đơn vị thời gian (giờ, phút)
Chuẩn bị: 3 mô hình đồng hồ
Cách chơi:
+ Chia lớp thành 3 đội (3 tổ theo lớp học)
+ Lần thứ nhất: Gọi 3 em lên bảng (3 em đại diện cho 3 đội), phát cho mỗi em 1 mô hình đồng hồ, chuẩn bị quay kim đồng hồ theo hiệu lệnh của giáo viên. Khi nghe giáo viên hô to một giờ nào đó, 3 em này ngay lập tức phải quay kim đến đúng giờ đó. Em nào quay chậm nhất hoặc sai lệch bị loại khỏi cuộc chơi.
+ Lần thứ hai: Các đội lại thay người chơi khác
+ Cứ chơi như vậy 8 - 10 lần. Đội nào còn nhiều thành viên nhất đội đó là đội thắng cuộc.
* Lưu ý: Để các em chơi nhanh, vui và thử phản ứng nhanh, giáo viên cần chuẩn bị sẵn một số giờ để khi hô cho nhanh. Ví dụ: 7 giờ 5 phút, 11 giờ 50 phút, 9 giờ kém 10 phút, 4 giờ kém 5 phút, 8 giờ 7 phút, 12 giờ 34 phút, 4 giờ kém 13 phút...
Một số trò chơi ứng dụng công nghệ thông tin
Trò chơi hộp quà âm nhạc
Màn hình trò chơi hộp quà âm nhạc
Dạy bài: Luyện tập chung (Tr.60 SKG Toán 3)
Mục tiêu:
Củng cố kĩ năng tính nhẩm.
Biết cộng trừ trên các số với đơn vị là đồng.
Hình thức chơi: cả lớp
Cách chơi: Trong trò chơi này, giáo viên đã cài sẵn 5 bài hát phù hợp với lứa tuổi học sinh và 5 hộp quà hiển thị trên màn hình có đánh số từ 1 đến 5. Giáo
viên còn chuẩn bị một hộp quà thật, khi nhạc lên, cả lớp sẽ hát theo, đồng thời các em cũng sẽ chuyển hộp quà thật đi. Trong quá trình hộp quà di chuyển, giáo viên sẽ cho nhạc dừng bất ngờ, khi nhạc dừng lại, hộp quà trong tay học sinh nào, học sinh đó sẽ bốc bất kì một số trong hộp quà. Học sinh bốc trúng số nào, giáo viên sẽ mở hộp quà có số tương ứng trên màn hình để học sinh trả lời câu hỏi có trong hộp quà đó. Cách chơi tương tự với những hộp quà còn lại. Ví dụ:
Hộp quà 1: 4 000 đồng + 3 000 đồng =?
Hộp quà 2: 6 000 đồng – 2 000 đồng =?
Hộp quà 3: Trong ví có bao nhiêu tiền? (10 000 đồng; 50 000 đồng; 500
đồng) đồng)

Hộp quà 4: Trong ví có bao nhiêu tiền? (30 000 đồng; 40 000 đồng; 20 000
Hộp quà 5: An mua 3 cái thước kẻ, mỗi cái thước kẻ 3000 đồng. Hỏi An
phải trả bao nhiên tiền?
Bạn nào trả lời đúng được câu hỏi trong hộp quà sẽ nhận được phần thưởng của giáo viên.
Trò chơi tìm nhà cho thú cưng
Màn hình trò chơi tìm nhà cho thú cưng
Dạy bài: Luyện tập chung (Bài 4 Tr.83 SGK) Mục tiêu: Biết tính giá trị biểu thức ở cả ba dạng Hình thức chơi: Cá nhân.
Cách chơi: Trong trò chơi này giáo viên đưa lên màn hình 4 con thú cưng: chó bull, thỏ, mèo và chó chihuahua. Mỗi con thú cưng chứa một biểu thức: 142 –
42: 2; 86 – (81 – 31); 90 + 70 x 20; (142 – 42) : 2. Bốn ngôi nhà chứa giá trị của mỗi biểu thức: 230; 36; 121; 50. Để giúp các con thú cưng tìm đúng nhà của mình, học sinh phải tìm đúng được giá trị của biểu thức tương ứng với biểu thức mà thú cưng đó đang có. Giáo viên chọn bạn xung phong đầu tiên, nếu học sinh trả lời đúng thì thú cưng đó sẽ được di chuyển về đúng ngôi nhà của mình, đồng thời có quyền chọn tiếp một bạn bất kì khác trong lớp để tìm nhà cho những con thú cưng còn lại.
* Lưu ý: Giáo viên có thể áp dụng trò chơi này vào rất nhiều bài. Với mỗi bài, giáo viên có thể thay đổi con vật cần tìm nhà và thay đổi hình ảnh các ngôi nhà để tạo cho học sinh sự mới lạ khiến các em vui và ham học hơn nữa.
Trò chơi hái hoa
Màn hình trò chơ hái hoa
Dạy bài: Thực hành xem đồng hồ (tiếp theo) (Bài 1 Tr.125)
Mục tiêu:
Nhận biết được về thời gian (thời điểm, khoảng thời gian).
Biết xem đồng hồ, chính xác đến từng phút
Hình thức chơi: Theo nhóm.
Cách chơi: Giáo viên chiếu trên màn hình biểu tượng cái cây với nhiều bông hoa được gắn trên đó. Giáo viên yêu cầu học sinh chia thành 2 đội và mỗi đội cử đại diện học sinh lên chọn hoa (mỗi học sinh chỉ được chọn một lần). Ở trò chơi này, học sinh được trực tiếp dùng chuột kích vào bông hoa mình thích, (bông hoa được chọn sẽ rơi xuống) trong mỗi bông hoa có chứa một câu hỏi gắn với nội dung bài học (Ví dụ: Câu 1: An tập thể dục lúc mấy giờ?). Học sinh trả lời đúng sẽ ghi được điểm và mời bất kì bạn nào ở đội bên kia, nếu trả lời sai
quyền ưu tiên trả lời sẽ thuộc về đội bạn. Đội thắng cuộc là đội ghi được nhiều điểm hơn.
* Lưu ý: Ở trò chơi này, giáo viên để học sinh tự mình dùng chuột để kích vào bông hoa mà các em chọn. Điều này giúp các em tập trung vào trò chơi, cố gắng đọc đúng các đồng hồ để ghi điểm cho đội mình. Thông qua trò chơi này, học sinh được khắc sâu hơn kiến thức các em vừa học một cách nhẹ nhàng.
Kết quả nghiên cứu
Sáng kiến “Một số giải pháp kết hợp trò chơi trong dạy học toán để tăng hứng thú học tập cho học sinh lớp 3 tại trường Tiểu học Thanh Xuân Bắc” mà tôi đã áp dụng giảng dạy trong năm học qua vào giờ học toán tại lớp 3A5 đã thu lại được nhiều kết quả hết sức khả quan, phần nào đã khắc phục được các thực trạng đã nêu trong dạy học toán từ trước tới nay.
Giáo viên không còn thấy lúng túng khi tổ chức một giờ học toán sao cho sinh động. Các trò chơi toán học được vận dụng thành thạo, khá linh hoạt, khai thác triệt để tác dụng của mỗi trò chơi. Thông qua việc tổ chức các trò chơi toán học cho các em, giáo viên đã rút ra được nhiều kinh nghiệm quý báu trong giảng dạy và chu đáo hơn khi chuẩn bị đồ dùng dạy học. Việc thiết kế bài giảng đạt hiệu quả cao và sinh động hơn. Giờ dạy - học môn Toán luôn sinh động, gây nhiều hứng thú cho học sinh. Kết quả khảo sát thái độ của học sinh khi học toán sau gần một năm học tôi tăng cường sử dụng trò chơi trong các giờ học toán với 42 học sinh trong lớp thu được kết quả như sau:
Số học sinh được khảo sát
Thái độ của học sinh khi học toán
Trước khi thực
hiện sáng kiến
Sau khi thực hiện
sáng kiến
SL
%
SL
%

42
Rất thích
6
14.3
20
47.6
Thích
10
23.8
16
38.1
Bình thường
10
23.8
6
14.3
Căng thẳng, mệt mỏi,
sợ bị gọi
16
38.1
0
0

Sự hứng thú của các em trong mỗi giờ học toán được nâng lên nên giờ học toán của các em không còn khô khan, mệt mỏi như trước đây nữa mà trở
nên sôi động, hấp dẫn. Các em tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, hào hứng, phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi của học sinh lớp 3 “ Học mà chơi, chơi mà học”. Tính nhút nhát, tự ti của một số em được khắc phục, các em mạnh dạn, tự tin và ham học hơn.
Từ đó chất lượng học tập môn Toán của các em được cải thiện rõ rệt so với đầu năm. Điều này được kiểm chứng qua kết quả bài kiểm tra học kì I năm học 2021 – 2022:
Số học sinh được khảo sát

Kết quả học tập
Trước khi thực
hiện sáng kiến
Sau khi thực hiện
sáng kiến
SL
%
SL
%

42
Hoàn thành tốt
22
52.3
32
76.2
Hoàn thành
12
28.6
10
23.8
Chưa hoàn thành
8
19.1
0
0

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Kết luận
- Qua quá trình thực nghiệm nghiên cứu đề tài“Một số giải pháp kết hợp trò chơi trong dạy học toán để tăng hứng thú học tập cho học sinh lớp 3 tại trường Tiểu học Thanh Xuân Bắc” .Bản thân tôi nhận thấy rằng. Trò chơi toán học là một loại hình hoạt động vui chơi có nhiều tác dụng trong các giờ học của học sinh Tiểu học. Trò chơi toán học tạo ra không khí vui tươi, hồn nhiên, sinh động trong giờ học. Nó còn kích thích được trí tưởng tượng, tò mò, ham hiểu biết ở học sinh. Tổ chức tốt trò chơi toán học không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự đánh giá nhau trong học tập.
Muốn lồng ghép tổ chức trò chơi vào các tiết học nhằm làm cho bài học sinh động, học sinh tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng mà đạt hiệu quả cao, trước hết người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, phải hết lòng tin yêu học sinh.
Phải xác định tổ chức trò chơi trong dạy học toán cho học sinh lớp 3 là vô cùng cần thiết. Song giáo viên cũng không nên quá lạm dụng những trò chơi. Ở mỗi giờ học ta chỉ nên tổ chức cho các em chơi từ 1 - 2 trò chơi trong khoảng 5 - 7 phút. Do vậy, người giáo viên cần có kĩ năng tổ chức, hướng dẫn các em thực hiện trò chơi thật hợp lý và đồng bộ, phát huy tối đa vai trò học tập của học sinh.
Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và trò chơi môn Toán lớp 3 nói riêng, giáo viên cần phải dựa và nội dung bài học, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường, dựa vào thời gian trong từng tiết học mà lựa chọn hoặc thiết kế các trò chơi cho phù hợp. Giáo viên cần chuẩn bị kế hoạch tổ chức trò chơi một cách chu đáo để bài dạy của mình đạt hiệu quả cao nhất.
Khuyến nghị
Đối với mỗi giáo viên:
Cần luôn luôn rèn luyện trau dồi kiến thức, học hỏi để làm sao có những tiết dạy có hiệu quả, áp dụng tổ chức trò chơi trong giờ học toán linh hoạt để học sinh thấy được rằng học toán không nhàm chán, khô khan như các em nghĩ. Đặc biệt, giáo viên nên có một tâm lý vững vàng và một tinh thần sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc cũng như đồng hành chia sẻ cùng các em học sinh khi gặp những vấn đề tâm lý đối với môn học, giúp học sinh giải tỏa những áp lực khi tiếp cận với môn Toán lớp 3.
Đối với nhà trường và các cấp lãnh đạo:
Tôi mong muốn nhà trường quan tâm hơn nữa đến việc mua sắm các trang thiết bị, đồ dùng dạy học phục vụ cho việc tổ chức các trò chơi trong các tiết học.
Có những hình thức khen thưởng, khích lệ động viên những giáo viên áp dụng có hiệu quả.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi qua thực tế giảng dạy. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhưng đề tài của tôi chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi kính mong được sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của hội đồng khoa học các cấp cho sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin cam kết bản sáng kiến kinh nghiệm này là do bản thân đã đúc rút, viết và hoàn thành qua quá trình giảng dạy ở lớp 3 trong những năm qua.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Xuân, ngày 23 tháng 03 năm 2022
Người viết
Nguyễn Thị Thanh Thúy
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Nguyễn Như An (1996), Phương pháp dạy học giáo dục học tập tập 1,
2 nhà xuất bản Hà Nội
Nguyễn Thị Hòa (2007), Phát triển tính tích cực của trẻ thông qua các trò
chơi

Đặng Tiến Huy, 50 trò chơi vui khỏe thông minh
Một số bài báo trên các trang mạng điện tử: toplist, bigshool
Một số bài báo trên trang tạp chí giáo dục.
Sách giáo khoa Toán lớp 3 - Nhà xuất bản Giáo dục.
https://coggle.it/diagram/
Đổi mới phương pháp dạy học Tiểu học (Modunle 6, Dự án phát triển
giáo viên Tiểu học).
PHỤ LỤC 1
PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINIH
(Trước khi thực hiện đề tài)
Em hãy cho biết ý kiến của mình qua các câu hỏi sau bằng cách khoanh vào một phương án phù hợp nhất với bản thân hoặc trả lời các câu hỏi
Câu 1: Thái độ của em khi học môn toán là gì?
Rất thích
Thích
Bình thường
Căng thẳng, mệt mỏi, sợ bị gọi lên bảng
Câu 2: Giáo viên có sử dụng trò chơi trong dạy học không?
Thường xuyên
Ít khi
Không bao giờ
Câu 3: Giáo viên dạy môn toán có lôi cuốn, hấp dẫn?
Rất lôi cuốn, hấp dẫn
Bình thường
Nhàm chán, khô khan
Câu 4: Trong giờ học toán, em có chăm chú nghe giảng không?
Rất chăm chú
Chăm chú, đôi lúc mất tập trung
Còn làm việc riêng
Câu 5: Em có hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài trong giờ học toán không?
Rất hăng hái
Ít khi
Không bao giờ trừ khi bị gọi lên bảng.
Câu 6: Em có thích chơi trò chơi trong giờ học toán không?
Rất thích
Bình thường
Không thích
Câu 7: Em gặp những khó khăn gì khi học môn toán?
.
.
24
PHỤ LỤC 2
PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINIH
(Sau khi thực hiện đề tài)
Em hãy cho biết ý kiến của mình qua các câu hỏi sau bằng cách khoanh vào một phương án phù hợp nhất với bản thân hoặc trả lời các câu hỏi
Câu 1: Thái độ của em khi học môn Toán là gì?
Rất thích
Thích
Bình thường
Căng thẳng, mệt mỏi, sợ bị gọi lên bảng
Câu 2: Trong giờ học môn Toán, khi giáo viên tổ chức trò chơi, em cảm thấy thế nào?
Rất thích, hào hứng tham gia
Thích
Bình thường
Uể oải, không muốn tham gia
Câu 3: Các trò chơi trong giờ học môn Toán có hấp dẫn, dễ chơi, dễ hiểu?
Rất hấp dẫn, dễ chơi, dễ hiểu
Bình thường
Không hấp dẫn, nhàm chán.
Câu 4: Trong giờ học toán, em có chăm chú nghe giảng không?
Rất chăm chú
Chăm chú, đôi lúc mất tập trung
Còn làm việc riêng
Câu 5: Em có hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài trong giờ học toán không?
Rất hăng hái
Ít khi
Không bao giờ trừ khi bị gọi lên bảng.
Câu 6: Mức độ giáo viên sử dụng trò chơi trong giờ học toán là?
Quá nhiều
Vừa phải, hợp lí
Hơi ít
Câu 7: Em gặp những khó khăn gì khi chơi các trò chơi trong giờ học toán?
.
.