Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tạo hứng thú học toán cho học sinh lớp 3

nh hài hước thường được học sinh yêu mến và gần gũi hơn. Vì thế, chúng ta cần tạo môi trường thân thiện, cởi mở để giúp học sinh có hứng thú trong học tập.
* Tạo sự thách thức
Các em phải được gợi mở, gây hứng thú, khen ngợi và thách thức. Cần phải tạo điều kiện kích thích học sinh suy nghĩ tìm tòi, sử dụng tiềm năng một cách sáng tạo. Trong các giờ Toán, ngoài những bài tập đã thiết kế trong Kế hoạch bài dạy, tôi đã đưa ra một vài yêu cầu khó hơn, hoặc để học sinh trả lời những câu hỏi “Vì sao? Tại sao?”, đòi hỏi học sinh phải suy nghĩ tìm ra cách giải hay.
* Học sinh được quan tâm và hỗ trợ
Học sinh luôn muốn được quan tâm và hỗ trợ ở mọi nơi, mọi lúc, đặc biệt trong các giờ học. Chúng ta có thể quan tâm, hỗ trợ bằng hành động như quan sát lớp, để ý sắc thái biểu cảm của các em, nói lời quan tâm, xuống gần học sinh hỗ trợ những khó khăn khi học sinh đang gặp phải trong lúc giải quyết các nhiệm vụ học tập. Sự hỗ trợ của giáo viên và của bạn là vô cùng cần thiết, cần được duy trì cả trong và ngoài giờ học. Chỉ cần giáo viên gợi ý, học sinh sẽ hiểu ra vấn đề và hoàn thành bài tập một cách dễ dàng. Từ đó, tạo hứng thú học tập cho các em, các em sẽ yêu thích học Toán hơn.
Biện pháp 2. Tạo hứng thú học tập từ vốn kiến thức thực tế
Để tạo ra được hứng thú học Toán cho học sinh, giáo viên phải giúp học sinh thấy được ứng dụng quan trọng, hữu ích của Toán học trong cuộc sống hàng ngày. Trong mỗi tiết học toán, giáo viên thiết kế thêm một số bài tập, tình huống liên quan đến thực tế. Học sinh có thể tự đặt ra bài toán theo tóm tắt của giáo viên. Học sinh được phân tích và nêu hướng giải bài tập.
Tôi luôn tìm cách tạo hứng thú cho các em mỗi khi bắt đầu bài học mới. Chẳng hạn như: Khi dạy bài “Nhiệt độ. Đơn vị đo nhiệt độ” tôi cho học sinh khám phá thông qua hoạt động dùng tay sờ vào chai nước nóng, chai nước nguội và chai nước lạnh để so sánh về độ nóng lạnh. Từ đó, tôi giới thiệu về nhiệt độ, đơn vị đo nhiệt độ
Trong các giờ dạy, tôi luôn bắt đầu từ những kiến thức thực tế và cho học sinh tự mình lấy các ví dụ, tự phát hiện kiến thức mới thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở, không hề áp đặt. Học sinh có thể tự tìm ví dụ về các phép tính cho riêng mình, miễn sao đạt được yêu cầu.
Từ những việc làm cụ thể đó, giáo viên đã giúp học sinh tạo hứng thú trong học tập: Học sinh tích cực, chủ động hơn trong việc chiếm lĩnh kiến thức. Đây là một việc làm thiết thực để tạo hứng thú học toán cho học sinh, gắn kết toán học với cuộc sống và mang cuộc sống vào trong toán học.
Biện pháp 3. Kết hợp đa dạng, linh hoạt các phương pháp dạy học 
Kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học trong toàn bộ quá trình dạy học là phương hướng quan trọng để phát huy tính tích cực và nâng cao chất lượng dạy học. Trong quá trình dạy Toán cần kết hợp linh hoạt một số phương pháp dạy học như:
a) Phương pháp trực quan
Là một phương pháp dạy học Toán mà ở đó người giáo viên làm cho học sinh nắm được tri thức, kĩ năng của môn Toán dựa trên các hoạt động quan sát trực tiếp đối với các hiện tượng, các sự vật cụ thể có ở đời sống xung quanh. Vì tư duy học sinh lớp 3 chủ yếu là tư duy trực quan cụ thể, các em thích tiếp xúc với vật thật hoặc thông qua những hành động cụ thể để dễ dàng hình thành khái niệm, kiến thức và kĩ năng. Khi sử dụng phương pháp trực quan cần lưu ý đồ dùng trực quan phải đẹp, hài hòa, phong phú và đa dạng.
b) Phương pháp gợi mở - vấn đáp
Là một phương pháp dạy học Toán mà giáo viên dùng hệ thống câu hỏi câu hỏi gợi mở - vấn đáp cho học sinh suy nghĩ, trả lời từng câu hỏi theo yêu cầu, dẫn dắt học sinh tìm ra hướng làm. Sau khi học sinh tìm ra kết quả, giáo viên tiếp tục sử dụng phương pháp này để học sinh giải thích kết quả của mình.
c) Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
Là một phương pháp dạy học Toán giáo viên tạo ra các tình huống có vấn đề, rồi điều khiển học sinh tự phát hiện vấn đề hoạt động tự giác và tích cực để giải quyết vấn đề thông qua đó đạt được mục tiêu bài học.
d) Phương pháp luyện tập - thực hành
Là phương pháp dạy học Toán giáo viên tổ chức cho học sinh giải quyết các nhiệm vụ hay các bài tập để tự học sinh khắc sâu kiến thức đã học hoặc phát triển kiến thức đó trở thành kiến thức mới hoặc vận dụng kiến thức đó làm tính, giải toán và áp dụng thực tế.
Biện pháp 4. Vận dụng phù hợp các trò chơi học tập trong môn Toán
Trò chơi học tập là trò chơi gắn liền với các hoạt động học tập và nội dung bài học. Nó giúp học sinh khai thác kinh nghiệm vốn có của bản thân để vừa chơi vừa học. Đặc biệt, đối với môn toán thì trò chơi học tập càng có ý nghĩa quan trọng hơn trong việc tạo hứng thú học Toán cho học sinh. Nó vừa thỏa mãn nhu cầu được chơi, được giải trí, vừa góp phần phát triển các chức năng tâm lí và hình thành nhân cách cho học sinh. Sử dụng trò chơi trong dạy học không chỉ giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách dễ dàng mà còn giúp củng cố và khắc sâu kiến thức, làm cho giờ học trở nên nhẹ nhàng, thoải mái.
Trong thực tế, thông thường giáo viên tổ chức trò chơi học tập nhằm mục đích củng cố kiến thức, kỹ năng. Tuy nhiên, trong quá trình dạy học, giáo viên dựa theo nội dung của từng bài, từng mạch kiến thức và điều kiện thời gian trong mỗi tiết học để thiết kế trò chơi sao cho phù hợp. Trò chơi không những giúp cho việc hình thành, khắc sâu kiến thức được nhẹ nhàng mà còn tạo được hứng thú học tập cho học sinh trong mỗi giờ học.
* Trò chơi học tập có thể tổ chức ở hầu hết các bước lên lớp:
+ Hoạt động mở đầu (khởi động, kết nối)
+ Hình thành kiến thức mới (trải nghiệm, khám phá; phân tích, hình thành kiến thức mới)
+ Hoạt động luyện tập, thực hành.
+ Hoạt động vận dụng, ứng dụng. 
* Nguyên tắc khi sử dụng trò chơi Toán học:
- Nội dung trò chơi phải gắn với mục tiêu từng tiết học.
- Luật chơi rõ ràng, đơn giản dễ nhớ, dễ thực hiện.
- Điều kiện, phương tiện tổ chức trò chơi phải phong phú hấp dẫn, đơn giản, dễ làm.
- Sử dụng trò chơi đúng lúc, đúng chỗ.
- Trò chơi phải kích thích được sự hứng thú của học sinh.
- Đánh giá trò chơi với thái độ nhẹ nhàng mang tính chất khích lệ, động viên nhưng phải công bằng.
* Để trò chơi mang lại hiệu quả cao thì khi thiết kế và tổ chức trò chơi trong giờ học toán, cần lưu ý:
- Lựa chọn trò chơi mang ý nghĩa giáo dục. 
- Thời gian chơi mỗi trò chơi từ 3 – 5 phút.
- Trong mỗi tiết học không nên lạm dụng tổ chức nhiều trò chơi. 
- Hình thức trò chơi đa dạng, phong phú.
Khi tổ chức trò chơi, giáo viên có thể lồng ghép vào trò chơi các nhân vật hoạt hình, những câu chuyện cổ tích quen thuộc mà trẻ yêu thích để làm cho trò chơi thêm hấp dẫn.
* Một số trò chơi thường được sử dụng trong dạy học toán:
+ Trò chơi: Rung chuông vàng
+ Trò chơi: Giải đáp nhanh
+ Trò chơi: Ong đi tìm nhụy
+ Trò chơi: Về đúng nhà mình.
+ Trò chơi: Ai nhanh, ai đúng
+ Trò chơi: Hộp số may mắn
+ Trò chơi: Tiếp sức
Một số trò chơi thường được sử dụng trong dạy học toán
Việc sử dụng trò chơi trong dạy học Toán để tạo hứng thú ban đầu cho học sinh là rất cần thiết, nó góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy. Thông qua các trò chơi, giúp học sinh phát triển năng lực quan sát, nhận biết, so sánh, giao tiếp, chia sẻ, hỗ trợ,.. Học sinh được hình thành và phát triển những phẩm chất đoàn kết, yêu quý, tôn trọng người xung quanh,...
Biện pháp 5. Đổi mới hình thức tổ chức dạy học
Đặc trưng của hình thức dạy học môn Toán là dạy học trong lớp, theo thời gian quy định, giáo viên có thể tham khảo nội dung cũng như các bài tập có sẵn trong sách giáo khoa. Khi sử dụng hình thức dạy học này tạo ra sự nặng nề đơn điệu, hạn chế sự nhận thức tiếp thu kiến thức của học sinh. Để khắc phục hạn chế đó, giáo viên có thể thực hiện một số hình thức dạy học như sau: 
a) Học trong lớp 
Có 3 cách tổ chức:
* Học cá nhân
Tổ chức cho học sinh học cá nhân sẽ tạo điều kiện phát huy tối đa năng lực học sinh trong học Toán. Việc học cá nhân chỉ đạt hiệu quả khi mỗi học sinh thực sự làm việc theo gợi ý hướng dẫn của giáo viên trên phiếu học tập, bảng con, vở,... Giáo viên có thể trực tiếp kiểm tra từng em, giúp từng cá nhân thực hiện nhiệm vụ.
* Học nhóm
Học nhóm sẽ tạo không khí hợp tác học tập, học tập có tổ chức, có trách nhiệm giữa các thành viên trong một nhóm học sinh. Khi học nhóm, mỗi học sinh phải phát biểu ý kiến của mình, phải thực hiện nhiệm vụ cụ thể để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. 
* Học toàn lớp
Khi học toàn lớp, giáo viên tổ chức cho các em cùng trao đổi ý kiến, tổ chức hướng dẫn để cùng học sinh tham gia giải quyết một bài toán, cách trình bày một lời giải, cùng đặt vấn đề mới nảy sinh (dưới dạng câu hỏi) trong quá trình học tập. Giáo viên nên nói ngắn gọn, rõ ràng, đủ thông tin với tốc độ vừa phải, thường xuyên gợi ý để thu thập các thông tin học sinh để điều chỉnh. 
b) Học ngoài lớp
Dạy học ngoài hiện trường giúp học sinh quan sát được trực tiếp, mắt thấy tai nghe một số đối tượng học tập sinh động mà không có loại đồ dùng dạy học nào hoặc lời miêu tả của giáo viên có thể so sánh được về mặt trực quan. Học sinh có thể được thực hiện hàng ngày trên thực tế, môi trường học tập thay đổi giúp cho học sinh có nhận thức nhanh và ghi nhớ sâu hơn, ví dụ ở các bài: Bài 73. Thu thập, phân loại, ghi chép số liệu. Bảng số liệu; Bài 75. Thực hành và trải nghiệm thu thập, phân loại, ghi chép số liệu, đọc bảng số liệu.
c) Sử dụng phiếu học tập
Phiếu học tập là một trong những công cụ cho phép cá thể hoá hoạt động học tập của học sinh trong học Toán, tiết kiệm thời gian trong việc tổ chức các hoạt động học tập đồng thời là công cụ hữu ích trong việc thu thập và xử lý thông tin ngược. Phiếu học tập được sử dụng nhiều ở tất cả các bài, các mạch kiến thức. 
Phiếu bài tập Toán
Biện pháp 6. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Toán
Một trong những định hướng đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực là ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, điển hình là sử dụng giáo án điện tử, bảng tương tác Acti. Ngày nay, giáo án điện tử được sử dụng rất phổ biến bởi những tiện ích mà nó đem lại. Để mỗi giáo án điện tử có chất lượng, phát huy được hiệu quả, góp phần tạo hứng thú cho học sinh thì cần sự sáng tạo, sự đầu tư nghiêm túc của giáo viên. Việc thiết kế giáo án điện tử với hiệu ứng đổi màu chữ, gạch chân dưới yêu cầu của đề bài sẽ giúp học sinh nhớ lâu hơn. Hoặc khi tóm tắt bài toán có thể dùng hình ảnh phù hợp để minh họa cho đề bài. Những bài toán về đếm hình được đưa lên màn hình lớn và tạo hiệu ứng tách, ghép hình sẽ giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn. Khi tổ chức trò chơi có thể thêm hiệu ứng âm thanh như tiếng chuông, tiếng vỗ tay, để thu hút sự chú ý, tạo hứng thú cho học sinh khi tham gia học tập. 
Ngoài ra, tôi thường xuyên vào các trang Violet, kinhnghiemdayhoc.net. Hành trang số, để tham khảo cách thiết kế giáo án điện tử của đồng nghiệp.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin góp phần tạo hứng thú cho học sinh, làm cho tình cảm giữa cô với trò, trò với trò ngày thêm gắn kết. 
Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán
Biện pháp7. Động viên, khích lệ học sinh kịp thời
Khen ngợi là một phần thưởng tinh thần to lớn đối với học sinh tiểu học. Lời khen giúp các em tạo động lực và cải thiện kết quả học tập. Việc động viên, khích lệ học sinh kịp thời sẽ giúp học sinh tự tin, nhân cách của học sinh ngày càng được kiện toàn, hành vi tích cực sẽ được phát huy. 
Đối với những em chậm tiến bộ, thường rụt rè, thiếu tự tin thì giáo viên cần chú ý nhắc nhở, gọi các em trả lời. Chỉ cần các em có một “tiến bộ nhỏ” là giáo viên nên tuyên dương ngay, để từ đó các em sẽ cố gắng tiến bộ và mạnh dạn, tự tin hơn. Đối với những em học tốt phải có những tiến bộ vượt bậc, rõ rệt giáo viên mới khen. Những lời khen ngợi chân thành, đúng lúc, kịp thời và đúng đối tượng sẽ khích lệ, tạo hứng thú trong học tập cho học sinh.
Ngoài nhận xét bằng lời, giáo viên còn dùng cử chỉ, ánh mắt, nụ cười hay những cái xoa đầu để khích lệ các em. Cuối tuần, cuối tháng, giáo viên thưởng bông hoa, sticker hay thư khen cho những học sinh có tiến bộ  Khi các em được nhận những lời khen, thư khen thì các em cảm thấy rất vui, hạnh phúc. 
Tặng Thư khen học sinh tiến bộ trong học tập
Thường xuyên ghi nhận xét vào vở hoặc sản phẩm học tập của học sinh để động viên, khích lệ các em. Vì thế, giáo viên cần chỉnh chu trong từng nét chữ và lời khen.
III. KẾT LUẬN 
1. Kết quả đạt được
Sau một học kì, tôi thu được kết quả như sau:
Lớp
Sĩ số 31
Rất thích
Thích
Bình thường
Không thích
Số lượng
Tỷ lệ 
Số lượng
Tỷ lệ 
Số lượng
Tỷ lệ 
Số lượng
Tỷ lệ 
Đầu năm
35 HS 
7 HS
20%
9 HS
25,7%
9 HS
25,7%
10 HS
28,6%
Cuối HKI
35 HS
18 HS
51,4%
10 HS
28,6%
7 HS
20%
0 HS
0%

Nhìn vào bảng số liệu và thực trạng học toán của học sinh lớp mình, tôi nghĩ mình đã tìm được hướng đi đúng, cách làm phù hợp để tạo hứng thú học toán cho học sinh. Qua vận dụng các biện pháp trên vào dạy học Toán, kết quả như sau: 
- Các tiết học Toán diễn ra sôi nổi, thoải mái, đạt hiệu quả cao.
- Các em có ý thức tự giác tham gia các hoạt động và hoàn thành bài tập với độ chính xác cao.
- Chất lượng học tập của học sinh đã có nhiều chuyển biến đáng kể. Nhiều em mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập.
- Các em đã phát huy được khả năng sáng tạo, năng lực sở trường, bổ sung được những kiến thức chưa vững. 
2. Bài học kinh nghiệm
Để tạo hứng thú học toán cũng như góp phần nâng cao chất lượng dạy - học môn Toán cho học sinh, giáo viên cần:
- Nghiên cứu kĩ chương trình môn học, nắm vững mục tiêu, yêu cầu cần đạt của môn Toán.
- Xây dựng môi trường học tập thân thiện, tích cực, an toàn và lành mạnh. 
- Vận dụng phù hợp các trò chơi để tạo hứng thú học tập cho học sinh.
- Lựa chọn - phối hợp linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức, phương tiện dạy học để truyền tải nội dung bài học.
- Đầu tư cho tiết dạy luôn nhẹ nhàng, sinh động, hấp dẫn, phát huy tính tích cực của học sinh.
- Quan tâm, động viên, giúp đỡ học sinh vượt qua khó khăn để học tập tốt hơn.
- Yêu nghề, mến trẻ, trau dồi, học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới của xã hội. 
3. Kết luận của sáng kiến
Tạo cho học sinh niềm say mê, hứng thú học tập là một việc làm vô cùng cần thiết, quan trọng vì đó là động lực giúp học sinh tham gia hoạt động học tập có hiệu quả nhất. 
Khi giáo viên đã tạo được hứng thú học tập cho học sinh, tôi tin giờ học toán sẽ rất hiệu quả, chất lượng giáo dục sẽ được cải thiện và nâng cao, góp phần cho sự phát triển toàn diện của học sinh.
Trên đây là một số biện pháp TẠO HỨNG THÚ HỌC TOÁN cho học sinh lớp ba nói riêng và học sinh Tiểu học nói chung mà tôi đã tìm tòi học hỏi qua tài liệu, đồng nghiệp và ghi chép lại trong quá trình giảng dạy. Tuy nhiên, phần trình bày của tôi có thể còn những điều thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến chân tình của anh chị em đồng nghiệp, hội đồng thẩm định sáng kiến và các cấp lãnh đạo để sáng kiến của tôi ngày càng hoàn thiện hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Minh Hoà, ngày 29 tháng 01 năm 2024
Người thực hiện
(Kí, ghi rõ họ tên)
Phạm Xuân Thủy
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ
CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ 
CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN