Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học thực hành & trải nghiệm môn Toán cấp trung học phổ thông

 thành của HS không chỉ đơn thuần về kiến thức và năng lực toán học mà còn là các phẩm chất, năng lực khác cũng như kĩ năng mềm được rèn luyện trong quá trình TH & TN.
Đối với cha mẹ HS
Trước hết, cha mẹ cần hiểu được các hoạt động giáo dục và dạy học tại trường học không nhất thiết phải chỉ ở lớp học hay trong khuôn viên nhà trường. Từ đó, phụ huynh cần tạo điều kiện thuận lợi cho con em mình về mặt thời gian, hỗ trợ các hoạt động giáo dục ngoài khuôn viên trường học hay thực hiện các sản phẩm học tập.
Trên đây là nội dung đề tài sáng kiến kinh nghiệm của bản thân. Những gì chúng tôi trình bày trong đề tài là sự nghiên cứu, tìm tòi và vận dụng vào thực tiễn trong một thời gian dài và thực sự đã mang lại những hiệu quả rất thiết thực, góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học môn Toán. Tuy nhiên, để tài sẽ còn những chỗ chưa thật sự thỏa đáng. Chúng tôi rất mong muốn nhận được những góp ý từ các bạn đồng nghiệp, Hội đồng khoa học các cấp và bạn bè chia sẻ, bổ sung để đề tài có thể hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU CỦA HS
(Trước khi thực hiện dự án)
Em có những khả năng nào?
Khả năng
Có
Không
Yêu thích
-	Khả	năng	thiết	kế	bài	trình	chiếu	trên Powerpoint



- Khả năng hội họa



- Khả năng mỹ thuật



Khả năng chụp ảnh
Khả năng quay phim, dựng phim.



- Khả năng làm MC (tiếng Anh, tổ chức trò chơi)



- Khả năng thuyết trình



- Khả năng tìm kiếm thông tin, tư liệu, phân tích, tổng hợp thông tin.



- Khả năng xây dựng kịch bản phóng sự



- Khả năng giao lưu với người nước ngoài




2. Phiếu tổng hợp dữ liệu
52
Phụ lục 2: SỔ THEO DÕI
Tên sản phẩm	:...................................................................................................................................................
Trường, lớp, nhóm :...................................................................................................................................................
GV hướng dẫn:....................................................................................................................................................
Thời gian	:......................................................................................................................................................
Kế hoạch nhóm	:......................................................................................................................................................
-Nội dung tìm hiểu	:.......................................................................................................................................................
Mục tiêu dự án nhóm:....................................................................................................................................................
-Công việc cần làm	:......................................................................................................................................................
Sản phẩm dự kiến	:.......................................................................................................................................................
Thời gian dự kiến	:.......................................................................................................................................................
Vật liệu và kinh phí :.......................................................................................................................................................
Phương pháp tiến hành:...............................................................................................................................................
Phân công nhiệm vụ trong nhóm:
STT
Tên thành viên
Nhiệm vụ
Phương tiện
Tgian hoàn thành
Sản phẩm dự kiến
1





2











Các ý tưởng ban đầu
Câu hỏi
Nguồn
1
2
3












Biên bản thảo luận
Ngày
Nội dung thảo luận
Kết quả









5. Nhìn lại quá trình thực hiện chương trình
Tôi đã học được kiến thức gì?
..
Tôi đã phát triển được những kĩ năng gì?
..
Tôi đã xây dựng được thái độ tích cực nào?
..
Tôi có hài lòng với các kết quả sản phẩm không? Vì sao?
..
Tôi đã gặp phải những khó khăn gì khi thực hiện dự án?
..
Tôi đã giải quyết những khó khăn đó như thế nào?
..
Quan hệ của tôi với các thành viên trong nhóm thế nào?
..
Tôi đã phát triển được những năng lực sáng tạo qua những giai đoạn nào?
.
Khi	tham	gia	TH	&	TN,	tôi	thấy	có	ích	lợi:
.
Nguyên nhân ảnh hưởng đến hứng thú học tập môn toán?
..
6. Phản hồi của GV
..
..
..
Phụ lục 3: HỢP ĐỒNG HỌC TẬP
TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 5
Tổ Toán - Tin
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

HỢP ĐỒNG HỌC TẬP
Diễn Châu, ngày.........tháng	năm 2022
Đại diện bên A :	Thầy giáo Thái Doãn Ân	Chức danh: Tổ trưởng chuyên môn.
Đại diện bên B:	Em .................................................Chức danh :	Nhóm
trưởng nhóm.
Nội	dung	hợp	đồng:	Bên	B	có	trách	nhiệm	hoàn	thành	sản phẩm
Thời hạn hợp đồng : 2 tuần kể từ ngày kí.
Bên A có trách nhiệm cung cấp tài liệu định hướng, tài liệu tham khảo hỗ trợ khi được yêu cầu.
Bên B có trách nhiệm thực hiện theo đúng yêu cầu nội dung sản phẩm, hình thức trình bày và thời gian hoàn thành.
ĐẠI DIỆN BÊN A	ĐẠI DIỆN BÊN B
Thái Doãn Ân
Phụ lục 4: PHIẾU ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁ NHÂN VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA NHÓM
PHIẾU ĐÁNH GIÁ CÁ NHÂN
Họ tên người đánh giá:........Nhóm..Lớp........... Người được đánh giá... Thang điểm:
2= Tốt hơn các thành viên khác trong nhóm 1,5 = Khá
1 = Trung bình
0,5 = Yếu so với các thành viên khác trong nhóm 0 = Không giúp ích gì cho nhóm
Thành viên

Nhiệt tình trách nhiệm
Tinh thần hợp tác, tôn trọng, lắng nghe

Đƣa ra ý kiến có giá trị

Đóng góp trong việc hoàn thành sản phẩm

Hiệu quả công việc

Tổng điểm







..































































Điểm tối đa cho mỗi tiêu chí: 2 điểm. Tổng điểm tối đa: 10 điểm
PHIẾU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ DỰ ÁN NHÓM HS
Mục đánh giá
Tiêu chí

Kết quả

Chi tiết
Điểm tối đa

Sự tham gia của các thành viên
0,5

Quá trình hoạt động
Sự lắng nghe, phản hồi, hợp tác
0,5
nhóm
giữa các thành viên

(Điểm tối đa 2 điểm)
Sự sắp xếp thời gian
0,5

Giải	quyết	xung	đột	trong
0,5

nhóm

Quá trình thực hiện
Chiến thuật thu thập thông tin
0,5

sản phẩm nhóm (Điểm tối đa 1,5 điểm)
Xử lí thông tin
Tổng hợp kết quả (xây dựng sản phẩm)
0,5
0,5
Đánh giá phần tự giới
Ý tƣởng, nội dung:
0,5

thiệu về nhóm (Điểm tối đa 1,0 điểm)
Thể hiện
0,5
Đánh giá sản phẩm
Nội dung
2,0

học tập nhóm (Điểm tối đa 4,0 điểm)
Hình thức
Cách trình bày sản phẩm
1.0
1,0
Sổ theo dõi dự án
Tổ chức dữ liệu
0,5

(Điểm	tối	đa	1,5
Nội dung
0,5
điểm)
Hình thức
0,5
Tổng

10


Họ tên người đánh giá......................NhómLớp. Tên dự án GV hướng dẫn dự án
Phụ lục 5: KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT
Mục đích khảo sát
Thông qua khảo sát để biết được:
Tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
Cảm nhận của GV về việc thực hiện các chủ đề TH & TN.
Cảm nhận của HS sau khi học chủ đề Toán theo hình thức TH & TN.
Mức độ thu hoạch các phẩm chất, năng lực, kĩ năng của HS sau khi học
tập.
Nội dung và phương pháp khảo sát
Nội dung khảo sát
Nội dung khảo sát tập trung vào các vấn đề sau:
Các giải pháp được đề xuất có thực sự cấp thiết đối với vấn đề đang
nghiên cứu không?
Các giải pháp được đề xuất có khả thi đối với vấn đề đang nghiên cứu hay không?
Cảm nhận của GV, HS về quá trình thực nghiệm sáng kiến.
Khảo sát mức độ thu hoạch các năng lực, kĩ năng của HS sau khi học tập theo hình thức TH & TN?
Phương pháp khảo sát và thang đánh giá
Phương pháp được sử dụng để khảo sát là Trao đổi bằng bảng hỏi (thực hiện bằng Phiếu hỏi và trên Google form); với thang đánh giá 04 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4).
Tính điểm trung bình X theo phần mềm Excel.
Đối tượng khảo sát
Tổng hợp các đối tượng khảo sát
TT
Đối tượng
Số lượng
1
Giáo viên
10
2
Học sinh
300

Tổng cộng
310
Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất
Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất
TT
Các giải pháp
Các thông số
Điểm trung bình
Mức
1
Dạy học thực hành hoàn toàn
3,42
3
2
Dạy học trải nghiệm hoàn toàn
3,63
4
3
Dạy học thực hành một phần trong bài học
3,78
4
4
Dạy học trải nghiệm một phần trong bài học
3,54
4

Tính khả thi của các giải pháp đề xuất
TT
Các giải pháp
Các thông số
Điểm trung bình
Mức
1
Dạy học thực hành hoàn toàn
3,45
3
2
Dạy học trải nghiệm hoàn toàn
3,58
4
3
Dạy học thực hành một phần trong bài học
3,89
4
4
Dạy học trải nghiệm một phần trong bài học
3,76
4

Ghi chú về chia mức độ cấp thiết và khả thi theo khoảng điểm trung bình
Khoảng điểm X
Mức
0 – dưới 1,5
1 - Không cấp thiết (Không khả thi)
1,5 đến dưới 2,5
2 - Ít cấp thiết (Ít khả thi)
2,5 đến dưới 3,5
3 - Cấp thiết (Khả thi)
Từ 3,5 đến 4,0
4 - Rất cấp thiết (Rất khả thi)
Ngoài những khảo sát trên, chúng tôi có tìm hiểu thêm HS và GV của nhà trường với phiếu khảo sát sau:
Phiếu khảo sát thái độ và kết quả học tập của HS sau bài học
Họ và tên HS: .....................................................................................................
Lớp .........................................................................................................................
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với em
Câu 1:
Nội dung đánh giá

Thích

Không thích

Dễ hiểu

Khó hiểu
Cảm nhận của em khi được tham gia tiết học Toán bằng hình thức TH & TN?




Câu 2: Sau bài học theo hình thức TH & TN, em thu hoạch được những gì?
Nội dung khảo sát
Mức độ thu hoạch
Không
Vừa
Cao
Sử dụng được ứng dụng của máy tính cầm tay trong giải toán



Sử dụng được ứng dụng GeoGebra trong việc vẽ đồ thị,



Làm được các bài thuyết trình bằng Power point



Làm được video bằng các ứng dụng Capcut, Canva,..



Biết cách sử dụng các công cụ đo đạc thông thường để lấy số liệu



Biết cách tính toán các số liệu của nhóm được giao



Biết cách tổ chức thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ được giao



Biết thuyết trình để báo cáo quá trình thực hiện nhiệm vụ



Kết quả thu được như sau:
Câu 1:
Nội dung đánh giá

Thích

Không thích

Dễ hiểu

Khó hiểu
Cảm nhận của em khi được tham gia tiết học Toán bằng hình thức TH & TN?
265/300 (88,3%)
35/300 (11,7%)
260/300 (86,7%)
40/300 (13,3%)
Câu 2:
Nội dung khảo sát
Mức độ thu hoạch
Không
Vừa
Cao
Vận dụng được kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống
0/300
103/300
197/300
Sử dụng được ứng dụng của máy tính cầm tay trong giải toán
0/300
123/300
177/300
Sử dụng được ứng dụng GeoGebra trong việc vẽ đồ thị
0/300
77/300
223/300
Sử dụng được ứng dụng GeoGebra trong việc kiểm tra các số liệu đo đạc thực tế
0/300
82/300
218/300
Làm được các bài thuyết trình bằng Power point
12/300
143/300
145/300
Làm được video bằng các ứng dụng Capcut, Canva,..
40/300
175/300
85/300
Biết cách sử dụng các công cụ đo đạc thông thường để lấy số liệu
0/300
130/300
170/300
Biết cách tính toán các số liệu của nhóm được giao
23/300
147/300
130/300
Biết cách tổ chức thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ được giao
0/300
195/300
105/300
Biết thuyết trình để báo cáo quá trình thực hiện nhiệm vụ
44/300
167/300
89/300
b) Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm giáo dục, tiến hành khảo sát 10 GV của Nhà trường:
Phiếu khảo sát ý kiến của GV sau bài dạy
Họ và tên GV: ...............................................................................................
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với thầy/ cô
Nội dung đánh giá

Dễ thực hiện và có hiệu quả

Khó thực hiện và hiệu quả không cao

Tiếp tục thực hiện và nhân rộng

Không tiếp tục sử dụng

Tiếp tục sử dụng và có cải tiến
Ý kiến của thầy/ cô sau khi tiến hiện dạy học bằng hình thức TH & TN?





Kết quả thu được như sau:
Nội dung đánh giá

Dễ thực hiện và có hiệu quả
Khó thực hiện và hiệu quả không cao

Tiếp tục thực hiện và nhân rộng

Không tiếp tục sử dụng

Tiếp tục sử dụng và có cải tiến
Ý kiến của thầy/ cô sau khi tiến hiện dạy học bằng hình thức TH & TN?
8/10 (80%)
2/10 (20%)
8/10 (80%)
1/10 (10%)
1/10 (10%)
Phụ lục 6: MỘT VÀI BẢN TRÌNH BÀY VÀ BÁO CÁO QUÁ TRÌNH TH & TN CỦA HS
Báo cáo của HS về chủ đề Khối đa diện đều và ứng dụng thực tiễn
Hình ảnh cắt trong video quá trình thực hiện và sản phẩm của Nhóm 1
Ảnh cắt từ video quá trình thực hiện và báo cáo sản phẩm của Nhóm 2
Ảnh cắt từ video quá trình thực hiện và báo cáo sản phẩm của Nhóm 3
Ảnh cắt từ video quá trình thực hiện và sản phẩm trưng bày tại lớp của Nhóm 4
Báo cáo của HS về Tìm hiểu việc chơi game ở học sinh THPT
(Toàn bộ bản trình chiếu được chuyển sang dạng video, đã tải lên trang Youtube theo địa chỉ https://youtu.be/71YiAcEPXlU)
Phụ lục 7: MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ TH & TN
Khảo sát trên Google form về thực tiễn việc dạy học Toán bằng hình thức TH & TN
Ảnh cắt từ video quá trình thực hiện và báo cáo sản phẩm tại lớp trong chủ đề Phép biến hình và ứng dụng
Ảnh cắt từ video tìm phương trình quỹ đạo của quả bóng (thuộc chủ đề Đồ thị hàm số bậc hai và ứng dụng)
Hình ảnh cắt từ video quá trình kiểm tra vòm cổng có phải là đường parabol hay không (thuộc chủ đề Đồ thị hàm số bậc hai và ứng dụng)
Hình ảnh cắt từ video “Mạng xã hội, lợi và hại”
(Toàn bộ video đã tải lên trang Youtube theo địa chỉ https://youtu.be/UL55F48-L7M )
Hình ảnh cắt từ bài trình chiếu Tìm hiểu về việc chơi game ở học sinh THPT
Ảnh cắt từ chủ đề Tìm hiểu về việc làm bài tập về nhà của học sinh
Ảnh cắt từ chủ đề Tìm hiểu về việc đội mũ bảo hiểm ở học sinh THPT
Ảnh cắt từ chủ đề Tìm hiểu về tình trạng hút thuốc ở học sinh THPT
Không khí tiết học khi tổ chức thực hành và trải nghiệm
Báo cáo các chủ đề thực hành và trải nghiệm của học sinh
Phiếu chấm điểm cho từng chủ đề
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách giáo khoa Toán 10 (Bộ Cánh diều, Kết nối tri thức và cuộc sống, Chân trời sáng tạo).
Sách giáo viên Toán 10 (Bộ Cánh diều, Kết nối tri thức và cuộc sống, Chân trời sáng tạo).
Trần Vinh (chủ biên), Thiết kế bài giảng Hình học 12 (tập 1), NXB Hà Nội.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng Môn Toán lớp 12, NXB Giáo dục 2010.
TS. Nguyễn Thanh Nga (chủ biên), Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề STEM cho HS trung học cơ sở và trung học phổ thông,NXB Đại học sư phạm TP Hồ Chí Minh 2018.
Trần Bá Hoành (chủ biên), Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa, NXB Đại học Sư phạm.
Bernd Meier, Nguyễn Văn Cường, Lí luận dạy học hiện đại, NXB Đại học Sư phạm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hình họa và điêu khắc, NXB Giáo dục.
Xây dựng môi trường học tập cho HS trung học phổ thông, Phạm Hồng Quang – Lê Hồng Sơn (Module THPT 6 Bồi dưỡng thường xuyên).
Kế hoạch hoạt động giáo dục HS trong nhà trường trung học phổ thông, Phan Thanh Long - Hồ Thị Nhật - Vũ Bá Tuấn (Module THPT 28 Bồi dưỡng thường xuyên).
Giáo dục HS trung học phổ thông qua các hoạt động giáo dục, Phan Thanh Long - Trần Thị Cẩm Tú (Module THPT 29 Bồi dưỡng thường xuyên).
Các tài liệu tham khảo từ sách báo, tạp chí, intenet,