Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh so sánh các số có hai chữ số cho học sinh lớp 1B trường Tiểu học Vĩnh Lâm

ọc khi học sinh học lên các lớp trên. 
Đối với các em, việc so sánh các số trong phạm vi 10 không khó khăn lắm. Khi so sánh các số có 1 chữ số và so sánh chúng với 10, các em có thể nhận biết ngay số nào lớn hơn, số nào bé hơn. Tuy nhiên, khi phải so sánh các số có hai chữ số trong phạm vi 100 thì các em sẽ lúng túng, gặp rất nhiều khó khăn về đọc số, viết, đếm, so sánh và sắp xếp được các số theo thứ tự đặc biệt là những học sinh tiếp thu chậm. Điều này dễ hiểu, bởi lẽ học sinh lớp 1, các em mới học chữ, tư duy còn cụ qthể, mang tính trực quan, chú ý chưa bền, khả năng ghi nhớ chưa cao; so sánh, sắp xếp, phân tích lựa chọn còn hạn chế. 
Trong khi đó, chương trình GDPT 2018 các bài học với mục tiêu và yêu cầu cần đạt khá cao, nhất là yêu cầu về phẩm chất và năng lực. Để đáp ứng với sự đổi mới đó, đòi hỏi các thầy cô phải lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học sao cho hiệu quả nhất. Phải nói rằng, thời gian dạy học chưa nhiều nhưng tôi cũng đã tìm hiểu từ các anh chị đồng nghiệp song qua kết quả khảo sát của một số lớp cùng một thời điểm cho thấy kết quả dạy học so sánh các số có hai chữ số của học sinh lớp 1 kết quả chưa cao. 
Vậy làm thế nào để hình thành và rèn kĩ năng so sánh các số có hai chữ số cho học sinh lớp 1 một cách dễ hiểu, dễ nhớ, nhanh và chính xác? Sau một thời gian dạy học và trải nghiệm tôi quyết định lựa chọn nghiên cứu và áp dụng biện pháp: "Giúp học sinh so sánh các số có hai chữ số cho học sinh lớp 1B trường tiểu học Vĩnh Lâm"
PHẦN II: NỘI DUNG
1. Đánh giá thực trạng:
1.1. Thực trạng về dạy học so sánh số có hai chữ số của trường TH Vĩnh Lâm
Đối với việc dạy học so sánh số có hai chữ số ở trường phần lớn các giáo viên đều hiểu nội dung, kiến thức và yêu cầu của tiết học tuy nhiên việc vận dụng các phương pháp dạy học chưa linh hoạt, nhiều GV chưa mạnh dạn thay đổi nên việc học và lĩnh hội kiến thức của học sinh còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến hiệu quả chưa theo mong muốn.
Khi học so sánh các số có hai chữ số có nhiều học sinh chưa hiểu rõ được bản chất thực sự của so sánh số có hai chữ số nên việc làm bài còn nhầm lẫn. Do đó sau khi học sinh học xong các dạng bài so sánh số có hai chữ số tôi tiến hành cho học sinh lớp 1B năm học 2020 – 2021 làm bài kiểm tra khảo sát ở tuần 23 kết quả thu lại chưa cao:
Kết quả bài kiểm tra khảo sát chưa cao vì những nguyên nhân sau:
- Các em mới chuyển từ mầm non lên, tư duy còn non nớt, các em chưa có kĩ năng về so sánh các số có hai chữ số.
- Chương trình mới khai thác bài so sánh số dựa trên kênh hình và các bài tập trải nghiệm gắn liền với thực tiễn. Tuy nhiên hệ thống bài tập để rèn luyện so sánh số có 2 chữ số không nhiều dẫn đến không những các em không nắm vững cấu tạo số mà các em còn chưa hiểu rõ cách so sánh các số có hai chữ số.
- Học sinh nhầm lẫn giữa các ký hiệu “lớn hơn” và “bé hơn” <
- Khi so sánh các em chỉ so sánh các chữ số hàng đơn vị đã kết luận số nào lớn, số nào bé.
- Có em chưa tính kết quả các vế phép tính, chưa có cơ sở thực tế đã so sánh, kết luận.
1.2. Thực trạng của lớp 1B năm học 2021-2022
Năm học 2021 – 2022, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 1B. 
Lớp có 25 em. Cơ bản là các em đã được học qua chương trình mầm non 5 tuổi. Đa số các em đều rất ngỡ ngàng với cấp học mới, nhiều em việc nhận diện chữ cái và chữ số chưa hết. Bên cạnh đó, đây là năm thứ hai tiếp cận với cách học mới theo chương trình GDPT 2018 nhưng nhiều HS bố mẹ đi làm ăn xa, các em ở nhà với ông bà nên việc chăm sóc cũng như hỗ trợ HS học ở nhà rất hạn chế. 
Nhận thấy những khó khăn mà học sinh gặp phải ở năm học trước và để học sinh làm tốt hơn các dạng bài so sánh các số có hai chữ số ở năm học 2021-2022 tôi đã đưa ra một số biện pháp sau:
2. Nội dung của biện pháp
2.1. Tìm hiểu mục tiêu, nội dung về toán so sánh các số có hai chữ số
SGK Toán 1 – CT 2018 có một điểm đổi mới căn bản khi thiết kế các nội dung theo chủ đề, mỗi chủ đề được biên soạn theo từng bài thay vì tiết học. Mỗi chủ đề gồm một số bài học, mỗi bài học có thể có nhiều tiết. Cách tiếp cận mới này sẽ giúp GV chủ động và linh hoạt hơn trong giảng dạy tuỳ theo tình hình thực tế của lớp học để phân bổ thời gian cho mỗi bài học một cách hợp lí. Trong đó nội dung về so sánh số có 2 chữ số nằm trong chủ đề 6: Các số đến 100.
Với ba mục tiêu của môn Toán ở cấp Tiểu học đó là: Góp phần hình thành và phát triển năng lực toán học; Cung cấp cho học sinh có những kiến thức và kĩ năng toán học cơ bản ban đầu, thiết yếu; Giúp học sinh có những hiểu biết ban đầu về một số nghề nghiệp trong xã hội. Mục tiêu dạy học các số đến 100 cũng rất rõ ràng để giúp học sinh đạt được các yêu cầu cơ bản đó là: Đếm, đọc, viết được các số trong phạm vi 100; Nhận biết được chục và đơn vị, số tròn chục; Nhận biết được cách so sánh, xếp thứ tự các số trong phạm vi 100 (ở các nhóm có không quá 4 số). Vậy để đảm bảo được giáo viên phải là người hiểu rõ để dẫn dắt học sinh khám phá, tìm tòi, vận dụng một cách triệt để nhất.
2.2. Giúp học sinh nhớ các kí hiệu dấu lớn, dấu bé khi so sánh các số. 
Để học sinh làm tốt các dạng bài so sánh số có 2 chữ số thì ngay từ đầu năm học lớp Một, giáo viên phải thật sự chú tâm và đầu tư vào việc dạy học Toán vì đây là những bài học đầu tiên để giúp học sinh hiểu được như thế nào là so sánh các số làm tiền đề cho việc so sánh số lượng các số sau này.
Ví dụ: Bài 2: Các số 6, 7, 8, 9, 10 (Tiết 1)
Sau khi học sinh học xong: Tôi cho học sinh chơi trò chơi “Bánh pizza diệu kỳ” theo nhóm 4 để học sinh đếm và tìm đúng số lượng có trên mỗi miếng bánh nhỏ sau đó đại diện các nhóm trình bày. Trò chơi trên giúp học sinh khắc sâu việc xác định số lượng của các số đã học.
Hay Bài 3: Nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau (Sách giáo khoa Trang 22)
Ở tiết luyện tập: Tôi cũng chủ động giao nhiệm vụ cho các tổ trưởng phát số lượng con vật đã được in màu khác nhau và tiến hành chơi “Đố bạn” về số lượng con vật mình có, sau đó tự nói được số con mình có nhiều hơn, ít hơn hay bằng bạn.
Ví dụ: Bài 4: So sánh số (tiết 1, 2, 3) 
- Khi dạy phần so sánh các số trong phạm vi 10, học sinh rất khó khăn trong việc xác định điền dấu >, học sinh rất hay nhầm lẫn. 
Do đó, tôi cho học sinh ghi nhớ dấu >, <, = bằng cách dạy học sinh ghi nhớ bằng hình ảnh: 
+ Xây dựng câu chuyện với hình ảnh là “chú cá sấu tham ăn” 
+ Món ăn yêu thích của chú cá sấu này là những số lớn. 
+ Cá sấu mở miệng ăn số lớn bên phải thì là dấu bé <.
+ Cá sấu mở miệng ăn số lớn bên trái thì là dấu bé >.
+ Cá sấu mở miệng nhưng không ăn số nào thì là dấu bằng =.
Qua các hoạt động này việc vừa học vừa chơi đã giúp học sinh dễ dàng nắm bắt, ghi nhớ được lâu các kiến thức mới và học sinh đã rất chủ động, hào hứng để học tập cũng như trình bày trước lớp. Việc ghi nhớ dấu lớn, dấu bé cũng trở nên hiệu quả hơn vì hình ảnh mang tính trực quan, gần gũi hơn đối với học sinh.
2.3. Khắc sâu cách so sánh các số trong phạm vi 10 làm cơ sở cho việc so sánh số có hai chữ số sau này
Muốn học sinh so sánh các số có hai chữ số đúng và nhanh thì giáo viên phải dạy học sinh nắm chắc bài học đầu tiên về: Nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau. Bởi học sinh phải xác định được nhóm nào có nhiều số lượng hơn thì nhóm đó lớn hơn và ngược lại. Nhóm nào có số lượng bằng nhau thì 2 nhóm bằng nhau. 
Từ đó, tôi hướng dẫn học sinh tìm tòi, phát hiện, suy luận giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh kiến thức ở bài tiếp theo là bài So sánh số trong phạm vi 10. Học sinh hiểu chắc kiến thức, vận dụng và sáng tạo ở dạng bài này thì sẽ là cơ sở cho việc học bài So sánh các số có hai chữ số một cách nhẹ nhàng và hiệu quả. 
Để làm tốt được phần này tôi luôn xây dựng mỗi bài học là 1 câu chuyện, một tình huống có vấn đề để thu hút học sinh.
Ví dụ: Bài 3: Nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau (Trang 20)
Ở hoạt động khám phá: 
- Tôi cho HS nghe, xem và hát theo video bài hát “Chú ếch con”
- Từ bài hát này xây dựng hệ thống các câu hỏi để liên kết với nội dung bài học để học sinh chủ động chia sẻ.
+ Bài hát nhắc về con vật nào?
+ Hình ảnh con ếch ngồi trên lá sen các em đã từng thấy chưa?
+ Tiếp theo sẽ hỏi những câu hỏi để khai thác nội dung.
- Vận dụng với ví dụ thứ hai về thỏ và cà rốt:
+ Theo các em, món ăn yêu thích của thỏ là gì? 
+ Vì món ăn yêu thích là cà rốt nên hôm nay 4 bạn thỏ rủ nhau cùng đi nhổ cà rốt đấy.
+ Mỗi chú thỏ nhổ mấy củ cà rốt để cho chú thỏ nào cũng có cà rốt? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó nào?
- Tôi cho học sinh trải nghiệm bằng nhiều cách liên hệ với các đồ vật ở lớp để so sánh.
Với học sinh tiếp thu chậm: Tôi yêu cầu các em phải sử dụng thước kẻ để làm dạng so sánh số từ đó các em nhìn vào vị trí, thứ tự số trong dãy trên các vạch chia số ở thước kẻ để so sánh số được nhanh hơn. Sau đó rút ra kết luận: Trong dãy số từ 1 đến 10 trên thước kẻ, số đứng trước luôn bé hơn số đứng sau và ngược lại số đứng sau luôn lớn hơn số đứng trước. Đối với cách làm này tôi đã áp dụng rất thành công cho những em học sinh chậm.
2.4. Hướng dẫn học sinh làm được các dạng bài tập so sánh khác nhau: 
Tôi hướng dẫn học sinh khám phá bài học theo hướng trải nghiệm phù hợp với sự phát triển năng lực của từng em. Bởi toán học xuất phát từ thực tiễn, nó quay lại giải quyết tình huống gắn với thực tế. Các bài tập về so sánh số có rất nhiều dạng bài. Tôi sử dụng bộ số thần kì để dạy các em sáng tạo ra nhiều dạng bài so sánh số có hai chữ số. Bộ đồ dùng này như một kênh hình, không chỉ tạo hứng thú học tập cho học sinh mà còn như một phương tiện dạy học. Các bài tập có độ mở lớn, đảm bảo phân hoá người học. Các bài tập được tôi sắp xếp như sau:
* Dạng bài: Điền > < = ?
- Dạng 1: So sánh số có hai chữ số có cùng chữ số chỉ chục.
+ Tôi lựa chọn học sinh tiếp thu ở mức đại trà và những học sinh tiếp thu chậm hơn 1 chút. Vì đây là dạng bài cơ bản. Mỗi nhóm chọn 5 bạn. Tôi yêu cầu: Cô có các số có 2 chữ số có cùng số chỉ chục, hãy xây dựng các phép so sánh từ các số này và điền dấu. Tôi cho mỗi tổ 1 bộ thẻ số chỉ chục khác nhau, học sinh thoả sức sáng tạo các phép so sánh. Trong thời gian 5 phút, thi đua xem tổ nào xây dựng được nhiều thì tổ đó chiến thắng. Sau đó, cả lớp cùng kiểm tra đánh giá. Đây chính là thay đổi hình thức đánh giá: bạn đánh giá bạn, đánh giá lẫn nhau. Muốn đánh giá lẫn nhau thì các em phải hiểu cách làm. Từ đó đánh giá bài bạn đúng hay sai. 
+ Nêu lí do: Tại sao em chọn dấu đó để điền? (HS chia sẻ cách làm) 
+ Phát triển năng lực HS bằng cách:Bạn nào xây dựng được phép so sánh khác?
 Các em chia sẻ nhiều cách: So sánh 3 số: 12 < 13 < 14; hoặc So sánh 4 số : 14 < 16 < 18 < 19; - Dạng 2: So sánh số có hai chữ số có cùng chữ số chỉ đơn vị.
 Tiến hành tương tự. Yêu cầu: Xây dựng các phép so sánh số có 2 chữ số mà có chữ số chỉ đơn vị giống nhau. Khích lệ, động viên các em sáng tạo với những dãy so sánh từ 3 đến 4 số. (Ví dụ: 24 58 > 28;.)
 Dạng 3: So sánh số có hai chữ số có cùng chữ số khác chục và khác đơn vị.
Tiến hành tương tự. Dạng bài này dành cho đối tượng học sinh khá giỏi. 
Trong những giờ học này, học sinh lớp tôi các em rất hào hứng, thi đua tạo nên những phép so sánh mới. Nhờ đó mà các tiết học toán trở nên nhẹ nhàng hơn.
* Dạng bài: Số?
Bài tập dạng điền số là bài tập mở rộng đòi hỏi sự sáng tạo trong học tập. Muốn làm tốt dạng này thì các con cần phải nắm chắc dạng bài cơ bản ở dạng 1. Tôi tổ chức cho học sinh xây dựng các bài tập ở buổi chiều với đa dạng các hình thức như: Bài tập đóng, bài tập mở, bài tập trải nghiệm, đố vui, trò chơi
PHẦN III: HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP TRONG THỰC TẾ DẠY HỌC
 Nhờ việc được học tập tích cực, chủ động nên các bạn chậm hơn cũng trở nên năng động và giúp cho các em phát triển, bộc lộ được hết khả năng sáng tạo, tự giác, hứng thú hơn trong việc học Toán. 
	Như vậy với các biện pháp như tôi đã trình bày ở trên đã có hiệu quả và được thực tế kiểm nghiệm. Bản thân tôi cũng thấy chất lượng môn Toán của lớp tốt hơn. Nhiều HS thực hiện so sánh nhanh, chính xác. Không dừng lại ở đó mà từ việc học tốt môn toán giúp các em tư duy tốt hơn trong thực tế cũng như học các môn học khác hiệu quả hơn.
Kết quả cuối năm học:
+ Có 2 HS tham gia giải toán qua mạng đạt giải cấp Huyện
+ Có 2 HS tham gia thi Trạng nguyên Tiếng Việt qua mạng đạt giải cấp Huyện
+ Kết quả đánh giá các môn học và hoạt động giáo dục đạt 100% 
+ HS được nhà trường khen thưởng: 19 học sinh
+ Lớp đạt danh hiệu: Tập thể lớp Xuất sắc. 
PHẦN IV: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Ý nghĩa của biện pháp
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp Một và áp dụng thực hiện biện pháp “Giúp học sinh so sánh các số có hai chữ số cho học sinh lớp 1B trường Tiểu học Vĩnh Lâm”, tôi nhận thấy nó không chỉ giúp cho giáo viên luôn tìm tòi, sáng tạo, mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học mà còn giúp các em nắm bắt kiến thức một cách nhanh nhạy, tự nhiên hơn; từ chổ các em giải đúng tiến tới giải nhanh các bài toán về so sánh các số có hai chữ số góp phần nâng cao chất lượng học tập môn toán 1.
Bên cạnh đó, kiến thức về so sánh các số có hai chữ số cũng có tác dụng to lớn trong việc phát triển trí thông minh, tư duy độc lập, linh họat, sáng tạo, đức tính trung thực, thật thà ở mỗi học sinh; việc rèn luyện so sánh các số có hai chữ số theo hướng phát triển năng lực cho học sinh thông qua hướng dẫn trực quan và các trò chơi học tập giúp các em hứng thú, tự tin và chủ động trong học tập. Đặc biệt trong giai đoạn đổi mới giáo dục như hiện nay thì việc thực hành, trải nghiệm trực quan là một hoạt động bổ ích, tích cực, giúp các em vận dụng vào cuộc sống tốt hơn.
2. Kiến nghị, đề xuất:
Để nâng cao công tác giảng dạy tôi xin đưa ra một số kiến nghị sau:
* Đối với nhà trường:
- Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất nhất là các thiết bị hiện đại để giáo viên sử dụng dạy học đạt kết quả cao nhất.
- Tạo nhiều cơ hội cho giáo viên được tham gia dự và thể hiện các tiết chuyên đề, hội giảng để từ đó giúp giáo viên từng bước hoàn thiện chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân.
* Đối với giáo viên:
- GV cần phải nghiên cứu kĩ nội dung chương trình SGK, nắm vững mục tiêu môn học trong từng giai đoạn để lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp nhất.
- GV không được coi nhẹ bất cứ nội dung nào trong chương trình Toán 1 vì tất cả các nội dung đều có liên quan chặt chẽ với nhau.
- Vận dụng các biện pháp vào giảng dạy cho phù hợp với thực tế lớp mình.
- GV cần lựa chọn, sử dụng các đồ dùng dạy học để các em được hoạt động, tạo cơ hội để HS được tiếp cận vấn đề, giải quyết vấn đề, hình thành kiến thức, tạo ra giờ học nhẹ nhàng, tự nhiên và gây cho HS hứng thú học tập.
* Đối với phụ huynh học sinh:
- Phụ huynh cần quan tâm đôn đốc nhắc nhở con ở nhà, ôn lại bài cũ, sát sao phối hợp với giáo viên giúp con tiến bộ.
Trên đây là biện pháp giúp học sinh so sánh các số có hai chữ số cho học sinh lớp 1B trường tiểu học Vĩnh Lâm. Tôi hy vọng những kinh nghiệm nhỏ này sẽ góp phần tháo gỡ những vướng mắc cho đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy học Toán lớp 1 cho học sinh Tiểu học.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Vĩnh Lâm, ngày 19 tháng 10 năm 2022
NGƯỜI VIẾT
Nguyễn Thị Huyền